Στη φωτογραφία (μερική Άποψη) Εκατοντάδες Σταυροί Ελλήνων.

Ανδρών, Γυναικών, Παιδιών, θύματα των Ελασιτών.

Όλοι τους μάρτυρες της Προσφοράς των Ελασιτών σ΄ αυτόν τον τόπο.

Και όπως είπαμε, οι εικόνες μιλάνε: Η αντίσταση του ΕΑΜ-ΕΛΑΣ σε όλο της το Μεγαλείο.

Αυτά τα έγκλήματα και οι ομαδικές σφαγές Γυναικοπαίδων στο Μελιγαλά , έγιναν ενάμιση μήνα πριν φύγουν οι Γερμανοί από την Ελλάδα. 

ΕΦΗΜΕΡΙΔΑ ΕΜΠΡΟΣ ΕΝΑ ΧΡΟΝΟ ΜΕΤΑ 29-8-1945

Αι κομμουνιστικαί οργανώσεις Πελοποννήσου, αφού δια βιαίων αιφνιδιαστικών ή και δολίων τρόπων, διέλυσαν τας εκεί εθνικάς ανταρτικάς οργανώσεις, άφού εδολοφόνησαν τά ηγετικά πρόσωπα τών εθνικών οργανώσεων (Γιαννακόπουλον, Βρεττάκον, Καραχάλιον, Θεοχαρόπουλον, κλπ), αλλά και πολλούς εκ των απλών μαχητών, εκυριάρχησαν εις τήν περιοχήν.

Αρχίζει τότε, ένα όργιον εγκληματικών ενεργειών κατατρομοκρατήσεως του λαού και προσπάθεια εξοντώσεως παντός αντιφρονούντος πολίτου, πολλοί των οποίων εζήτησαν καταφύγιον εις τα εξ ανάγκης συγκροτηθέντα «Τάγματα Ασφαλείας».

Αποκορύφωμα τοϋ εγκληματικού οργίου, ή «Πηγάδα του Μελιγαλά», όπου εφονεύθησαν κατά τον πλέον κτηνώδη τρόπον, 1.500 περίπου άνθρωποι πάσης ηλικίας.

Ό ε.α. Συνταγματάρχης Ηλίας Θεοδωρόπουλος εις τό βιβλίον του «Η ΠΗΓΑΔΑ ΤΟΥ ΜΕΛΙΓΑΛΑ», αναφέρει, με πλήρη στοιχεία 1.142 αγρίως βασανισθέντας και κτηνωδώς δολοφονηθέντας Ελληνας πολίτας, μεταξύ των οποίων και 75 νέοι, ηλικίας 14-20 ετών. (σ.σ και 8χρονος με τον Πατέρα του)

Ένα απόσπασμα εκ του βιβλίου (σελ 117-120).

«..Η εκτέλεσις του τερατουργήματος αρχίζει.

Πρόκειται περί εκδηλώσεων αφάνταστου αγριότητος των κομμουνιστών κατά τής Ελληνικής Φυλής.

Η παγκόσμιος ιστορία δεν έχει καταγράψει μεγαλύτερο.

Υπάρχουν βεβαίως αι ομαδικαί εκτελέσεις από τους Γερμανούς τών Εβραίων, τών 1.000 Καλαβρυτινών κ.ά. Από τους Ρώσους των 10.000 Αξιωματικών, Οπλιτών και Πολιτών Πολωνών εις το δάσος του ΚΑΤΥΝ κ ά.

Αλλά σαν το μεγάλο ομαδικό έγκλημα των 1.500 Ελλήνων είς Μελιγαλά τον Σεπτέμβριον 1944 δεν ομοιάζει άλλο
Μόνον ένας μεγάλος εχθρός της Ελλάδος θα ήδύνατο να συλλάβη και να αποφασίση τέτοιο ομαδικό και τρομερό έγκλημα κατά ειδεχθή τρόπον και με υποχρεωτικήν παρουσία εις τόν τόπον της σφαγής, εις τήν ΠΗΓΑΔΑ των κατοίκων της περιοχής, συγγενών και φίλων των σφαγιαζομένων.

Ας παρακολουθήσωμεν την εκτέλεσιν του μεγίστου αυτού εγκλήματος.

Γύρωθεν τής ΠΗΓΑΔΑΣ συγκεντρώνουν οι βάρβαροι υποχρεωτικώς τους κατοίκους των πέριξ χωρίων δια να παρακολουθήσουν τό θέαμα. Τοποθετούνται εις τά χείλη της Πηγάδας οι δήμιοι, οι έκτελεσταί, οι σφαγείς.

Τμήματα τοϋ ΕΛΑΣ παραλαμβάνουν από τό ΜΠΕΖΕΣΤΕΝΙ άνά 100 κρατουμένους και δεμένους μέ καλώδια τρεις – τρεις τους μεταφέρουν είς τήν Πηγάδα.

Πολλοί μόλις έβγαιναν άπό τά Μπεζεστένι και προχωρούσαν προς τήν Πηγάδα ήρχιζαν να τραγουδούν:
«Εχε γεια καημένε κόσμε, έχε γεια γλυκειά ζωή και συ δύστυχη Πατρίδα έχε γεια παντοτεινή».

Η θυσία των Σουλιωτισσών εις το Σούλι το 1821 επαναλαμβάνεται το 1944 κατά τόν πλέον τραγικώτερον τρόπον είς τόν Μελιγαλά.

Η ελευθερία της Ελλάδος πληρώνεται και εδώ με πολύ Ελληνικόν αίμα.

Γυμνοί, ανυπόδητοι, νηστικοί, διψασμένοι, τραυματίαι, ασθενείς, καλούνται άπό τά τέρατα νά βαδίσουν.

Οι περισσότεροι μουδιασμένοι από την ακινησίαν τόσων ημερών δεν δύνανται να βαδίσουν αμέσως και γρήγορα.

Οι κομμουνισταί σφάζουν αμέσως επί τόπου όσους δεν βαδίζουν γρήγορα.

Οι παρασυρόμενοι από τον σφαγιασθέντα – είναι και αυτοί δεμένοι με το ίδιο καλώδιο – σφάζονται και αυτοί.

Όποιος τολμά κατά την διαδρομήν να είπη έναν λόγον, ένα παράπονον ή να του διαφυγή ένα βογγητό, ενας πόνος, σφάζεται αμέσως.

Κατά την διαδρομήν των 2.500 και πλέον μέτρων από το ΜΠΕΖΕΣΤΕΝΙ έχουν τεχνηέντως τοποθετηθεί κομμουνισταί και προετοιμάζουν και προκαλούν τό πλήθος φωνάζοντες: θάνατος – θάνατος – θάνατος.

Μερικοί εξ αυτών ευρίσκουν ευκαιρίαν, τρέχουν και σφάζουν όσους θέλουν.

Ετσι ποτέ δεν έφθασαν και οι 100 ζωντανοί από το ΜΠΕΖΕΣΤΕΝΙ εις την Πηγάδα.
Εις την ΠΗΓΑΔΑ οι δήμιοι, οι εκτελεσταί, οι σφαγείς παραλαμβάνουν κάθε τριάδα και την μεταφέρουν εις τα χείλη της Πηγάδας, τους σφάζουν «μία μαχαιριά είς τήν κοιλίαν ή τήν καρδίαν ή τήν καρωτίδα» – και ημιθανείς τους ρίπτουν μέσα.

Τούτο συνεχίζεται επί 3 «ΤΡΕΙΣ» ημέρας άνευ διακοπής μέχρις ότου δεν υπάρχουν άλλοι.

Διά πολλούς εφαρμόζεται αγριώτερος τρόπος.

Με πελέκεις και κλαδευτήρια τους κόπτουν χέρια και πόδια, αυτιά και μύτες.

Από τας οιμωγάς των ούτω ακρωτηριασθέντων, τα τέρατα ευφραίνονται και διασκεδάζουν και πριν αποθάνουν οι ακρωτηριασθέντες ρίπτονται από τους δήμιούς των ημιθανείς εις την Πηγάδα.

Τι είναι εκείνο που ακούγεται από την Πηγάδα;

Αδύνατον να καθορισθή.

Το πλούσιον Ελληνικόν λεξιλόγιον αδυνατεί να προφέρη λέξεις και φράσεις διά την περιγραφήν του.

Ο πυθμήν της Πηγάδας κοχλάζει, τα έγκατα της γης αναταράσσονται και βοούν, αι σάρκαι των κρεουργηθέντων σφαδάζουν.

Αι οιμωγαί πληρούν τον αέρα και σπαράσσουν καρδίας.

Οι σφαγείς μένουν ατάραχοι και συνεχίζουν, συνεχίζουν, συνεχίζουν τό μακάβριον έργον των.

Φρίκη, φρίκη, φρίκη.

Εις την Πηγάδα, εις το Μπεζεστένι, εις την Μερόπην, εις την Ανθούσαν, εις το Σολάκιον, εις το Νεοχώριον εσφαγιάοθησαν αδιακρίτως, Ιερείς, Επιστήμονες, Αγρότες, Εργάτες, Επαγγελματίαι, πάσης ηλικίας, νέοι και γέροι αμφοτέρων τών φύλων».

Συνταγματάρχου ε.α Ηλία Θεοδωρόπουλου

Τα εγκλήματα του Μελιγαλά και από άλλη πηγή:

15 ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ 1944

Οι Γερμανοί φεύγουν αφήνοντας πίσω τους ανοιχτές πληγές αλλά και ανακούφιση διότι το τραγούδι της Ελευθερίας αρχίζει να ακούγεται, να ανεβαίνει και να κατακλύζει βουνά και κάμπους.

Ξαφνικά όμως παγώνουν τα χείλη, διότι ένας νέος εχθρός φαίνεται εις τον ορίζοντα για να δείξει οτι τα βάσανα δεν τελείωσαν ακόμη.

Κι αυτή τη φορά ο εχθρός είναι «Έλληνες».

Τα ξημερώματα της 9ης Σεπτεμβρίου 1944, ημέρα Κυριακή, οι κομμουνιστοσυμμορίται επιτίθενται κατά της Καλαμάτας με δυο Συντάγματα και με χιλιάδες χωρικούς βιαίως επιστρατευμένους.

Εις τας 6 το απόγευμα και μετά από μάχη 12 ωρών συντρίβεται η φρουρά της πόλεως, η οποία ελέγχει το πιθανόν σημείον εισβολής και τότε, μετά από αγωνία και απεγνωσμένας προσπαθείας αποφασίζεται η ηρωϊκή έξοδος των πολιτών και των υπερασπιστών από την Καλαμάτα και η πορεία τους προς Μελιγαλά, την σπουδαιοτέραν βάσιν αντιστάσεως των Εθνικοφρόνων εις όλην την Μεσσηνίαν.

Έτσι λοιπόν εις τας 2 το πρωί της 10ης Σεπτεμβρίου ξεκινά μια μεγάλη φάλαγξ αποτελούμενη από πολεμιστάς, αλλά και πολύν άμαχο πληθυσμό προς το Μελιγαλά, ενώ αμέσως μετά οι ελασίται γίνονται κύριοι της Καλαμάτας, σφάζοντας και ρημάζοντας το κάθε τι.

Υπολογίσιμος εχθρός τους τα παληκάρια που αποτελούν το τάγμα Μελιγαλά, αλλά ολίγοι για να αντιμετωπίσουν τα στίφη των αιματοβαμμένων φονιάδων,με επι κεφαλής τον αδίστακτο Άρη Βελουχιώτη, ο οποίος δίνει διαταγή εις τους άνδρες του να μην αφήσουν τίποτα όρθιο.

Το πρωί της 13ης Σεπτεμβρίου 1944 αρχίζει η επίθεσις κατά του Μελιγαλά, όπου ο πληθυσμός του απο 3.000 που ήταν, έχει φθάσει την στιγμήν εκείνη εις 7.000 φιλοξενώντας τους Έλληνες όλων των γύρω περιοχών. Ο Μελιγαλάς κρατάει καλά. Οι γενναίοι Έλληνες πατριώται, πολεμούν νυχθημερόν σαν λιοντάρια.

Εις τας 14 Σεπτεμβρίου, ημέρα της γιορτής του Τιμίου Σταυρού, για να δείξουν οι κομμουνισταί, περιτράνως, οτι είναι εχθροί και καταστροφείς όλων των αιωνίων αξιών, φθάνουν αλλαλάζοντας κοντά εις τα συρματοπλέγματα του στρατοπέδου των Ελλήνων, για να χορτάσουν τις βρωμερές ψυχές τους με αίμα αδελφικό.

Η προσπάθεια των γενναίων πολιορκημένων να ζητήσουν βοήθεια από τους Γαργαλιάνους αποτυγχάνει, καθώς και το σχέδιο τους για έξοδο από το Μελιγαλά, και τέλος, κατόπιν προδοσίας, οι συμμορίται κατορθώνουν και εισχωρούν εις τας γραμμάς των αμυνομένων.

12 το μεσημέρι της 15ης Σεπτεμβρίου 1944.

Ο Μελιγαλάς παραδίδεται στα χέρια των εξαγριωμένων ελασιτών με επι κεφαλής τον Άρη Βελουχιώτη με τους μαυροσκούφηδες εγκληματίες καβαλλάρηδες του με Σλαβικά ρούχα της Στέππας.

Ακολουθούν σκηνές φρίκης, σκηνές ντροπής για το ανθρώπινο γένος.

Αμέσως σφάζονται 41 τραυματίαι εις το Νοσοκομείον με όλο το ιατρικόν προσωπικόν.

Αθώα γυναικόπαιδα και γέροι κομματιάζονται εις τους δρόμους, έγκυοι γυναίκες ξεκοιλιάζονται, κοπέλες βιάζονται κτηνωδώς.

Η Ελληνική σημαία κατεβαίνει από την Κοινότητα και εις την θέσιν της βάζουν ένα κόκκινο πανί.

Εις τας 16 Σεπτεμβρίου φυλακίζονται όσοι απέμειναν ζωντανοί, ενώ τα γυναικόπαιδα κλείνονται χωρίς νερό και φαί σε διάφορα υπόγεια.

18 έγκριτοιΚαλαματιανοί, οι οποίοι ατυχώς εγλύτωσαν, οδηγούνται εις την Καλαμάτα, όπου κατακρεουργούνται και τους κρεμούν εις τα πολύφωτα του Δημοτικού φωτισμού της κεντρικής πλατείας της Καλαμάτας.

Τέλος όλοι οι φυλακισμένοι οδηγούνται δεμένοι, ανά τρείς, 2 χιλιόμετρα έξω του Μελιγαλά εις την μεγάλη δεξαμενή, γνωστή ως πηγάδα, όπου με τα φοβερά σύνεργα βασανιστηρίων, όπως πριόνια, τσεκούρια, τζουγκράνες, μαχαίρια, κονσερβοκούτια, κατασφάζονται και πετιούνται μέσα εις την «πηγάδα» μαζί με πολλούς ζωντανούς, μπροστά εις τα τεράστια από φρίκη και σπαραγμό μάτια των οικογενειών τους, οι οποίες υποχρεώθησαν να παρακολουθήσουν τα βασανιστήρια και την σφαγήν των οικείων τους.

Η σελίς αυτή της Ιστορίας μας είναι ντροπή και παραφωνία μεταξύ των άλλων ενδόξων σελίδων της. Είναι όμως οδυνηρή διδαχή για το σήμερα, για το αύριο, για το πάντοτε.

Τιμή και δόξα και ευγνωμοσύνη εις αυτούς, που με το αίμα τους κράτησαν το όνομα του «Έλληνος» ψηλά, καθαρό, άσπιλλο.

Και τέτοιοι είναι και οι ένδοξοι νεκροί του Μελιγαλά.

Πρέπει λοιπόν να τιμάται η μνήμη των θυμάτων του Μελιγαλά για να μας θυμίζει τον άδικο χαμό τους, αλλά και την βαρβαρότητα των ανθελλήνων σφαγέων τους…ΘΝΗΤΟΙ,ΤΟΙΣ ΑΘΑΝΑΤΟΙΣ ΓΟΝΥ ΚΛΙΝΑΤΕ

Ένα ποίημα που είχε αναρτηθεί στην Πηγάδα του Μελιγαλά.

Διαβάτα σε παρακαλώ ,σταμάτησε το βήμα ,
και με μεγάλη προσοχή ,ανάγνωσε το ποίημα
Διαβάτα αφού τα μνήματα ,καλά παρατηρήσης ,
ένα σου δάκρυ πικρό ,ω! ξένε να αφήσεις.

Να κάτσεις να συλλογιστείς , ότι αυτό το χώμα ,
σκεπάζει νιάτα ομορφιές ,με πονεμένο σώμα
Πουλιά ήμασταν, πετάγαμε και είχαμε ανθούς για χρώμα
μα γρήγορα τους άμοιρους ,μας σκέπασε το χώμα ,
Ελεύθεροι θέλαμε να ζήσουμε για πάντα,
μας σφάξαν οι Κομμουνιστές μας ρίξαν στην πηγάδα.

ΟΤΑΝ ΟΙ ΕΛΑΣΙΤΕΣ ΑΓΩΝΙΣΤΕΣ ΞΕΠΑΣΤΡΕΒΑΝ ΕΛΛΗΝΕΣ ΣΤΗΝ ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΟ
ΔΕΙΤΕ ΠΑΡΑΚΑΤΩ ΤΙ ΕΚΑΝΕ Ο ΕΔΕΣ

Ε.Ο.Ε.- Ε.Ο.Ε.Α

ΓΕΝΙΚΟΝ ΑΡΧΗΓΕΙΟΝ-ΕΠΙΤΕΛΕΙΟΝ

ΓΡΑΦΕΙΟΝ ΙΙΙον

———————————————–

ΑΡ. ΠΡΩΤ. 14.513

Ε Κ Τ Α Κ Τ Ο Ν

Δ Ε Λ Τ Ι Ο Ν Σ Τ Ρ Α Τ. Κ Α Τ Α Σ Τ Α Σ Ε Ω Σ

14/9/44 ώρα 04.00′

Τμήματα ΙXης Μεραρχίας αποβιβασθέντα εις νήσον ΛΕΥΚΑΔΑ 10ην τρέχ. κατέλαβον την 12ην του ιδίου και ώραν 19ην κατόπιν σκληράς μάχης σώμα προς σώμα την πόλιν Λευκάδα.

Γερμανική φρουρά εξουδετερώθη ολόκληρος εκτός ελαχίστων διαφυγόντων δια πλοιαρίων προς Νότον ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΣΗΜΑΙΑ υψώθη επί φρουρίου ΛΕΥΚΑΔΟΣ

Ολόκληρος η νήσος απηλευθερώθη. Περιήλθον εις χείρας μας 2 πυροβόλα των 6.5, 2 αντιαεροπορικά πυροβόλα, 8 βαρέα πολυβόλα, 3 όλμοι, άφθονον πολεμικόν υλικό ως και διάφορα άλλα υλικά.

Σ.Δ.Γ.Α. 14/9/44 ώρα 0400′ Δια την ακρίβεια

Ο το ΙΙΙ Γραφείον

Γενικός Αρχηγός

Ν. ΖΕΡΒΑΣ

——————————————————————————————————————————————

85.

ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΣ ΔΩΔΩΝΗΣ (14.9.1944)

Εκθεσις Διοικητού 6ου Λόχου Ιλάρχου

ΦΡΑΝΤΖΕΣΚΑΡΟΥ ΑΝΤΩΝΙΟΥ

Την 13.9.1944 το 3/40 Σύν/γμα προερχόμενον εκ της περιοχής ΜΠΑΛΑΣ (ΛΑΚΚΑ ΣΟΥΛΙΟΥ) συνεκεντρώθη εις την περιοχήν ΔΩΔΩΝΗΣ.

Σκοπός της κινήσεως ταύτης ήτο η κατάληψις της πόλεως των ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ κατόπιν της Γερμανικής προτάσεως προς παράδοσιν.

Το 3/40 Σύ/γμα συγκεντρώθη εις την περιοχήν ΔΩΔΩΝΗΣ και εν αναμονή της τελικής συμφωνίας παραδόσεως της πόλης των ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ και της (…..) εις αυτής Γερμανικών στρατευμάτων έλαβεν την κατωθι αμυντικήν διάταξιν

-ΣΔ Συν/μα ΑΛΠΟΧΩΡΙ

– 1ον Τάγμα ΜΟΥΣΠΙΝΑ – ΑΣΒΕΣΤΟΧΩΡΙ

– 2ον Τάγμα

5ος Λόχος Προφυλακαί ΤΣΟΥΚΑ -Αυχ. ΑΓ. ΝΙΚΟΛΑΟΥ-Αυχ. ΜΟΥΖΟΥΛΑ

6ος Λόχος Εφεδρεία εις περιοχή Θεάτρου ΔΩΔΩΝΗΣ

-3ον Τάγμα ΔΩΔΩΝΙ-ΑΛΠΟΧΩΡΙ (ΒΟΡ. ΟΛΥΤΣΙΚΑ)

Την 08.00 της 14.9.44 ο Λόχος συνεκεντρώθη προς διανομήν του πρωϊνού ροφήματος. Την 08.15ω και καθ’ ήν στιγμήν άπασα η δύναμις του Λόχου ευρίσκετο διεσπαρμένη εις την περιοχήν των Μαγειρείων, φθάνει δρομέως αγγελιοφόρος εις του ΣΔ Συν/τος, όστις ειχεν μετακινηθεί εις την εκκλησίαν του ΑΓ. ΝΙΚΟΛΑΟΥ, και αναφέρει εις τον Δ/ντήν του Λόχων ότι Γερμανικά τμήματα κατέρχονται πρός θέατρον ΔΩΔΩΝΗΣ- ΑΓ. ΝΙΚΟΛΑΟΥ, συγχρόνως ακούωνται εκρήξεις βλημάτων όλμων και Πυρ/κού εις την περιοχήν του ΑΓ. ΝΙΚΟΛΑΟΥ. Διετάχθη αμέσως συγκέντρωσις του Λόχου. Την στιγμήν ταύτην διήλθον εκ της περιοχής του Λόχου ο Δ/κτής και Υποδ/κτής του Συν/τος και διέταξαν τον Δ/τήν του Λόχου να εκτοξεύσει αντεπίθεσιν κατά των κατερχομένων Γερμανών και να ανατρέψη αυτούς προς τον αυχ. ΑΓ. ΝΙΚΟΛΑΟΥ. Δεν είχεν περατωθεί η έκδοσις της προφορικής ταύτης εντολής ότε ο Λόχος εδέχθη τα πρώτα πυρά εκ μέρους των επιτιθεμένων ήδη Γερμανών εξ εγγυτάτης αποστάσεως και καλυπτομένων όπισθεν της θαμνώδους περιοχής της ΝΟΤ της κλιτύος ΤΣΟΥΚΑΣ

Ο Δ/ντής του 6ου Λόχου ηναγκάσθη να αντεπιτεθή αμέσωςμε πυκνάς σχηματισμούς, ινα αποφύγη την διάλυσιν του Λόχου υποστάντος πλήρη αιφνιδιασμόν ως εμφαίνεται εις τα ανωτέρω.

Ούτω τεθείς επι κεφαλής του Λόχου του αντεπιτίθεται δια καταιγιστικού πυρός.

Οι Γερμανοί αντιμετωπίζοντας μια τοιαύτην θυελλώδη έφοδον αναγκάζονται εις σύμπτυξιν εγκαταλείποντας δύο νεκρούς. Ο Λόχος συνεχίζει την αντεπίθεσιν μέσω θαμνώδους περιοχής και συγχρόνως αναλαμβάνει κανονικούς σχηματισμούς επιθέσεως

Οι Γερμανοί πιεζόμενοι συνεχώς συμπτύσσονται προς τον αυχ. ΑΓ. Νικολαου όπου και ειχον εγκαταστήσειν την βάσιν πυρός των προς υποστήριξιν της επιθέσεως των.

Ο Λόχος ευρεθής προ της ισχυράς ταύτης αντιστάσεως αναγκάζεται να εγκατασταθεί αμυντικώς επί των κλιτύων της ΤΣΟΥΚΑΣ ΝΟΤ. του αυχ. ΑΓ. ΝΙΚΟΛΑΟΥ επί λίαν μειονεκτικού εδάφους κυριολεκτικά κάτωθι των κανονιών των Γερμανών.

Από της στιγμής της λήψεως της εντολής αντεπιθέσεως εκ μέρους του Δ/τού Συν/τος ουδεμία επαφή υφίσταται μετά του Συν/τος ή μετ΄ άλλων τμημάτων του Συν/τος. Η κατάστασις εμφανίζεται λίαν συγκεχυμένη.

Εκ των πυρών καταφαίνεται ότι Γερμανική φάλαγξ κινηθείσα προς το Αριστερόν (ΔΩΔΩΝΗ-ΑΛΠΟΧΩΡΙ) ήτοι περιοχών 3ου τάγματος προωθείται προοδευτικώς με προοπτικήν να ευρεθή εις τα νώτα του Λόχου.

Τας πρώτας μεταμεσημερινάς ώρας ετέρα γερμανική φάλαγξ εμφανίζεται κινουμένη προς το ΔΕΞΙΟΝ του Λόχου. Ευρεθής προ της τοιαύτης καταστάσεως ο Δ/τής του 6ου Λόχου, ήτοι αντιμετωπίζον πλήρη κύκλωσιν τοθ 1ου Λόχου του, αναγκάζεται να συμπτυχθή προς τας ΒΟΡ. κλίτος της ΟΛΥΤΣΙΚΑ.

Παρ΄όλον ότι ελήφθησαν άπαντα τα μέτρα της κλιμακωτής απαγκιστρώσεως, η σύμπτυξις δεν κατέστη δυνατον να αποκρυβή λόγω της στενωτάτης επαφής και ούτω ο Λόχος συμπτυσσόμμενος δέχεται καταιγισμόν πυρός εκ των νώτων και αμφοτέρων των πλευρών και εκ μικράς αποστάσεως. Ο φραγμός αυτός των πολ/λων και λοιπων αυτομάτων όπλων συμπληρούνται δια πυρών όλμου και πυρ/κού.

Τελικώς ο Λόχος επιτυγχάνει να ανέλθη τας κλιτας της ΟΛΥΤΣΙΚΑΣ και να εγκατασταθεί αμυντικώς εις το ΔΕΞΙΟΝ της αμυντικής διατάξεως του 3ου Τάγματος, οπότε και επήλθον το σκότος.

Κατά την διάρκειαν της νυκτός οι Γερμανοί απεσύρθησαν.

Αι απώλειαι του Λόχου κατά την επιχείρησιν ταύτην ήσαν οι κάτωθι:

ΝΕΚΡΟΙ

Κατά την αντεπίθεσιν Ανθ/γός ΠΑΠΑΓΕΩΡΓΙΟΥ ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ

Κατά την σύμπτυξιν Ανθ/γός ΓΙΑΚΩΒΑΚΗΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ

Στρατ. ΧΑΪΔΟΣ ΘΕΟΔΩΡΟΣ

Εν Αγία Αναστασία τη 16.9.1944

Ο

Διοικητής του Λόχου

(υπογραφή)

——————————————————————————————————————————————

86.

Ε.Ο.Ε.-Ε.Ο.Ε.Α.

ΓΕΝΙΚΟΝ ΑΡΧΗΓΕΙΟΝ

ΕΠΙΤΕΛΕΙΟΝ- ΓΡΑΦΕΙΟΝ ΙΙΙον

————————————–

ΑΡ. ΠΡΩΤ.14.671

ΕΚΤΑΚΤΟΝ ΔΕΛΤΙΟΝ ΣΤΡΑΤ. ΚΑΤΑΣΤΑΣΕΩΣ

16/9/44

Χθές 10ην πρωϊνήν τμήματα Γενικού Αρχηγείου κατέλαβον την ΠΡΕΒΕΖΑΝ. Η Ελληνική σημαία κυματίζει πάλιν εις Φρούριον Αγίου Ανδρέου. Η πόλις σημαιοστόλιστος ολόκληρος

Σ.Δ.Γ.Α. 16/9/44 ώρα 09.00′ Δια την Ακρίβειαν

Ο το ΙΙΙ Γραφείον

Γενικός Αρχηγός

Ν. ΖΕΡΒΑΣ

——————————————————————————————————————————————

87.

Ε.Ο.Ε.-Ε.Ο.Ε.Α.

ΓΕΝΙΚΟΝ ΑΡΧΗΓΕΙΟΝ

ΕΠΙΤΕΛΕΙΟΝ – ΓΡΑΦΕΙΟΝ ΙΙΙον

—————————————

ΑΡ. ΠΡΩΤ.14.528

ΔΕΛΤΙΟΝ ΣΤΡΑΤ. ΚΑΤΑΣΤΑΣΕΩΣ 18/9/44

1) Εις τομέα Χ Μεραρχίας εχθρός καθ’ όλην την ημέραν έβαλλεν κατ΄ αραιά διαστήματα εναντίον θέσεων τμημάτων μας και κατά της ΠΑΡΑΜΥΘΙΑΣ. Ημέτερον Πυροβολικόν έββαλεν κατά θέσεων του.

Επί της οδού ΗΓΟΥΜΕΝΙΤΣΗΣ-ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ δεν εγένοντο κινήσεις.

2) Επί τομέα VΙΙΙ Μεραρχίας εχθρός από Νοτίας παρυφής πόλεως ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ έβαλεν δια βαρέος Πυρ/κού κατά θέσεων μας εις Μεγάλην Τσουκάν και Μάρμαρα.

3) Εις τομέα ΙΧης Μεραρχίας τμήματα της επαφής ανήλθον επί υψωμάτων ΚΑΣΤΡΙ και ΝΑ ΚΑΣΤΡΙ.

Κατά συμπλοκήν με τον εχθρόν συνελήφθησαν 2 αιχμάλωτοι.

Ούτοι κατέθεσαν ότι πρόθεσις Γερμανικών δυνάμεων ήτο όπως διέλθουν δια ΜΕΛΙΑΝΩΝ-ΔΕΡΒΙΖΙΑΝΩΝ διαβάσεως ΒΑΡΥΑΔΩΝ.

Τούτο δεν το κατόρθωσεν εξαναγκασθείς υπό δυνάμεως μας να συμπτυχθή δι΄ άλλης κατευθύνσεως

Εφ΄ όλου του λοιπού μετώπου ισχυρά δράσις Πυρ/κού κατά θέσεων μας και εντός του χωρίου ΘΕΣΠΡΩΤΙΚΟΝ.

4) Εις τον τομέα της ΙΙΙ Μεραρχίας ουδεν το αξιοσημείωτον πλήν δράσεως εχθρικού Πυρ/κού εις περιοχήν ΜΠΛΑΝΤΟΥΜΑΣ-ΓΟΤΙΣΤΗ- και ΚΡΑΤΗΣ ένθα έσομεν 2 τραυματίας

5) Εις περιοχήν Βαρυάδων-Μαχαλά δράσις εχθρικού Πυρ/κού κατ΄ αραιά διαστήματα

Σ.Δ.Γ.Α. 18/9/44 ώρα 24.00 Δια την ακρίβειαν

Ο το ΙΙΙ Γραφείον

Γενικός Αρχηγός

Ν. ΖΕΡΒΑΣ

——————————————————————————————————————————————

88.

Ε.Ο.Ε – Ε.Ο.Ε.Α.

ΓΕΝΙΚΟΝ ΑΡΧΗΓΕΙΟΝ

ΕΠΙΤΕΛΕΙΟΝ-ΓΡΑΦΕΙΟΝ ΙΙΙον

————————————–

ΑΡ. ΠΡΩΤ.14.577

ΕΚΤΑΚΤΟΝ

ΔΕΛΤΙΟΝ ΣΤΡΑΤ. ΚΑΤΑΣΤΑΣΕΩΣ 22/9/44

1) 20.00′ ώραν 21ης τρεχ. Μονάδες της 1ης Ταξιαρχίας και ΙΙΙ Μεραρχίας κατέλαβον και απηλευθέρωσαν την ΑΡΤΑΝ.

Σήμερον 5ην πρωινήν τμήματα ΕΛΑΣ προσέβαλον απροκλήτως ημέτερα Φυλάκια Ν.Α. ΑΡΤΗΣ δι΄ αυτομάτων όπλων από Νότου, ως επίσης και δια πολυβόλων και όλμων από περιοχής ΠΕΤΑ, καίτοι εγκαίρως ΕΛΑΣ ειδοιποιήθη περί καταλήψεως και απελευθερώσεως ΑΡΤΗΣ υπό ημετέρων τμημάτων.

2) ΝΕΑ ΚΕΡΑΣΟΥΣ και περιοχή αμέσως Νοτ. ΦΙΛΙΠΙΑΔΟΣ κατελήφθησαν και απελευθερώθηκαν υπό τμημάτων 24ου Συντ/τος.

3) Σήμερον 5ην ώραν οδον Σύνταγμα επιτεθέν αιφνιδιαστικώς κατά ΗΓΟΥΜΕΝΙΤΣΗΣ και μετα 3ωρον αγώνα κατελήφθη το Κάστρον της πόλεως όπου ήτο και η αμυντική προσπάθεια των Γερμανών.

Κατά τον χρόνον της επιθέσεως των τμημάτων μας ισχυρόν τμήμα Γερμανών έπλευσεν δια 3 βενζινοπλοίων προς όρμον ΛΑΛΟΧΩΡΙΟΥ, ίνα προσβάλη τα νώτα των ημετέρων τμημάτων. Αντεπίθεσις υπολοίπων τμημάτων μας ημπόδισεν επιχειρηθείσαν απόβασιν Γερμανών τραπέντων προς ΚΕΡΚΥΡΑΝ. Τα βενζινόπλοια εβλήθησαν δι’ όλμων του ενός πληγέντος σοβαρώς. Αγών συνεχίζεται εντός της πόλεως και Β.Α. περιοχής της.

Κατά την επιχείρησιν ταύτην εχθρός απώλεσεν 15 νεκρούς 11 αιχμαλώτους και σοβαρόν αριθμόν τραυματιών.

Περιήλθον εις χείρας μας 1 πυροβόλον των 7.5 μετά 150 βλημάτων, οπλοπολυβόλα και άφθονον πολεμικόν υλικόν.

Σ.Δ.Γ.Α. 22/9/44 ώρα 13.00′ Δια την ακρίβειαν

Ο το ΙΙΙ Γραφειον

Γενικός Αρχηγός

Ν. ΖΕΡΒΑΣ