Στις 31 Ιουλίου 1920 δολοφονήθηκε στο κέντρο της Αθήνας ένας από τους αρχηγούς της «Ηνωμένης Αντιπολίτευσης», ο Ίων Δραγούμης. Ο τρόπος της δολοφονίας ήταν στυγνός και εν ψυχρώ ενώ σημαντικά πολιτικά πρόσωπα της εποχής συνδέονταν με αυτόν είτε έμμεσα (Ρέπουλης) είτε άμεσα (Μπενάκης). Για τους λόγους αυτούς η εκτέλεση του Ίωνος Δραγούμη μέρα μεσημέρι στους Αμπελόκηπους από τα Βενιζελικά «τάγματα ασφαλείας» του Γύπαρη, είχε σημαντικές πολιτικές προεκτάσεις και αναμφίβολα επηρέασε το τελικό αποτέλεσμα των εκλογών του Νοεμβρίου του 1920.
Τον Ιανουάριο του 1922 συντάχθηκε το επίσημο κατηγορητήριο της Εισαγγελίας Αθηνών για την παραπομπή των κατηγορουμένων της δολοφονίας Δραγούμη, που προέκυψε μετά από πολλές ανακρίσεις και έρευνες. Να σημειωθεί ότι ο σχετικός φάκελος «χάθηκε» όλως τυχαίως μετά το πραξικόπημα (η «επανάσταση» όπως γράφει ο Δαφνής) των αδιάφθορων Πλαστήρα – Γονατά. Αν διαβάσουμε τα ονόματα όσων θα παραπέμπονταν σε δίκη (όλοι Βενιζελικοί και συνεργάτες της «επανάστασης») αντιλαμβανόμαστε γιατί….
«….Την στιγμήν ακριβώς ταύτην αλαλαγμοί των ορδών του Γύπαρη και των άλλων μισθοφόρων δολοφόνων δονούσι τον αέρα «νάτος, νάτος, σκοτώστε τον προδότη τον κακούργον, τον δολοφόνον, ήτο και η Κοτοπούλη μαζί του, που είναι η Κοτοπούλη» άμα ως εθεάθη, μακρόθεν σχετικώς, το φέρον τον Δραγούμην αυτοκίνητον.
Τούτο φθάσαν προ της επαύλεως σταματά αναγκαστικώς, πολίται δε και στρατιώται του Γύπαρη επιτίθενται κατά αυτού μετά μανίας και βια τον καταβιβάζουσιν αυτού, ενώ συγχρόνως δέχεται
χτυπήματα δια ξιφολογχών, ροπάλων και γρόνθων. Μεταξύ των επιτεθέντων αναγνωρίζονται οι κατηγορούμενοι Αντωνιάδης όστις εξαγάγων το περίστροφο του εζήτησε να επιτεθεί κατά αυτού, Μαλιγκουνάκης, Χατζόπουλος και Πεζαζόγλου, ενώ ο κατηγορούμενος επιλοχίας Σαρτζέτης ο ορισθείς κατόπιν ως αρχηγός της της συνοδείας δις δια περιστρόφου απεπειράθει να τον φονεύσει , ανεχαιτίσθει όμως υπό του Γύπαρη.
Και ενώ τοιούτον διέτρεχε κίνδυνον η ζωή του Δραγούμη από στιγμήν προς στιγμή ο κατά τας αγρίας ταύτας επιθέσεις παριστάμενος κατηγορούμενος Μπενάκης, ο τόσο ασκών επιβολή επί των Βενιζελικών όχι μόνο ουδεμίαν καταβάλλει προσπάθειαν όπως αποτρέψει τούτον, αλλά και τουναντίον θέτει έλαιον εις την πυράν λέγων προς τους παρευρισκόμενους «εδώ τον πρόεδρο μας σκοτώνουν και ημείς θα τους φυλάμε»….
Εν τω οικήματι εισέρχονται συγχρόνως οι κατηγορούμενοι Αντωνιάδης, Μελιγκουνάκης, Χατζόπουλος, ένθα συσκέπτονται μετά του Γύπαρη, όστις εξέρχεται μετ΄ολίγον και εκλέγει εκ των προσφερόμενων όπως συνοδεύσωσιν τον Δραγούμη απόσπασμα εκ των Θ. Κατσίγαρη Λοχίου,
Γιαλεδάκη, Δασκαλογρηγοράκη, Καλλιτσάκη, Καραβανάκη, Μαυρογένη, Ξυδάκη, Παντελάκη, Χαλκιαδάκη, Χριστοδουλάκη απάντων στρατιωτών του σώματος Γύπαρη και κατηγορουμένων. Παραλαβόντες ούτοι αμέσως τον Δραγούμην και φέροντες ανηρτημένα τα όπλα των επ΄ώμου πορεύοντο πεζή προς τας Αθήνας καίτοι εστάθμευον εκεί αυτοκίνητα.
Όταν δ΄ αυτή ούτω βαδίζουσα είχε πλησιάσει κάτωθι των Στρατιωτικών λοτρών, και εις την θέσιν εν η υπάρχει το υψηλότερον φυσικόν προτείχισμα, ο επί κεφαλής ταύτης Σαρτζέτης σταματά δια των λέξεων «αυτού, αυτού» μετά δε την στάσην της, απευθυνόμενος προς τον Δραγούμην του λέγει «στάσου, θα σε σκοτώσωμεν», συγχρόνως δε τον ώθει μετά σκαιότητος προς το πεζοδρόμιον, τον τοποθέτει προ του προτειχίσματος με μέτωπον προς την οδόν επί του άκρου της οποίας παρατάσσονται αμέσως οι στρατιώται προς ους δίδεται αμέσως το παράγγελμα «πυρ». Μια ομοβροντιά διασχίζει τον ορίζοντα, και ο Δραγούμης όστις, κατ΄αυτήν πίπτει νεκρός, αλλά και κατ΄αυτού άπνου πεσόντος και δια δευτέραν φοράν εκκενούσι τα όπλα των οι δολοφόνοι και μετ΄αυτό λογχίζουν το άψυχο σώμα. Η ιατρική έκθεσις πιστοποιεί δεκατρία τραύματα πυροβόλου όπλου, πέντε δια ξιφολόγχης, κάταγμα τέλειον του δεξιού μηριαίου οστού….
Τα «Ιουλιανά» του 1920 μέσα από αποσπάσματα του επισήμου κατηγορητηρίου της Εισαγγελίας Αθηνών το 1921 για την δολοφονία Δραγούμη
Σε λίγες μέρες πλησιάζει η θλιβερή επέτειος από την δολοφονία του Ίωνος Δραγούμη. Το πολιτικό και συναισθηματικό μέγεθος της στυγνής αυτής πολιτικής δολοφονίας συσκοτίζει (κακώς) τις βιαιοπραγίες που σημειώθηκαν νωρίτερα από βενιζελικούς παρακρατικούς εις βάρος των περιουσιών και της σωματικής ακεραιότητας πολιτών γνωστών για την αντίθετη πολιτική τους τοποθέτηση. Τα επεισόδια αυτά ήταν αρκετά εκτεταμένα και έγιναν υπό την διακριτική παρουσία των αστυνομικών Αρχών που όχι μόνο δεν προστάτεψαν τα θύματα των επιθέσεων αλλά σε κάποιες φορές βοήθησαν το έργο των αυτουργών.
Τα δραματικά αυτά γεγονότα, που έμειναν στην Ιστορία με την ονομασία «Ιουλιανά», τελείωσαν το απόγευμα όταν ξεκίνησε η δοξολογία στην Μητρόπολη Αθηνών για την σωτηρία του Βενιζέλου. Ένα σημαντικό τεκμήριο των επεισοδίων αυτών αποτελεί το παρακάτω απόσπασμα από το αποτέλεσμα των ανακρίσεων για την δολοφονία του Δραγούμη που λόγω χρονικής απόστασης και συμμετοχής κατηγορούμενων περιλαμβάνει μαρτυρίες που ρίχνουν φως στα τραγικά γεγονότα. Να σημειωθεί ότι η σχετική δικογραφία «χάθηκε» μυστηριωδώς επί των ημερών της «Επανάστασης του 1922» που άλλωστε έσπευσε να κλείσει την υπόθεση.
Διατηρήθηκε ο αυθεντικός γλωσσικός τύπος που χρησιμοποίησε ο συντάκτης τόσο για λόγους Ιστορικής ακρίβειας αλλά και για λόγους γλωσσικής ευαισθησίας.
«….Η δολοφονική κατά του Βενιζέλου απόπειρα ήτο, ως ερρέθη γνωστή εις την Κυβέρνησιν από τις 10 π.μ. της 30 Ιουλίου 1920 εις το εν τη επαύλει Θων εδρεύον τάγμα Ασφαλείας εγνώσθει την 10 π.μ. της 31 Ιουλίου το οποίον και αμέσως σήμανε συναγερμόν, ενώ εν τη πόλει και ανά τα κέντρα αυτής πάντα, διεδόθη την 12ην μεσημβρινήν ώραν της ίδιας ημέρας. Την δεκάτην πρωινήν ώραν ασυνήθης παρατηρείται κίνησις εις το Υπουργείο Εξωτερικών εν τω οποίω το μεσονύκτιον είχον συνεδριάσει τα φερόμενα ως αποτελούντα την υπό του Αντιπροέδρου της κυβερνήσεως χαρακτηρισθείσαν ως παρακυβέρνησιν μέλη μεταξύ των οποίων αυτός ο Εμμανουήλ Ρέπουλης και οι Νεγρεπόντης, Σίμος, Τσιριμώκος, Γεωργαντας, Κακουλίδης, Ζυμβρακάκης, Πραντούνας, Τσιμικάλης, Κουλουμβάκης, Τσερούλης, Κούνδουρος, Φατσέας κτλ προς λήψιν αποφάσεων κατά των αντιφρονούντων, προτίστη των οποίων καθά κατατίθεται, ήτο η συνοπτική εκκαθάρισις των εξεχόντων μελών της Αντιπολιτεύσεως καταρχόμενη από του φόνου του Σκουλούδη και του Δραγούμη.
Εξαιρετική επίσης παρατηρείται κίνησις εν τη Διευθύνσει της Αστυνομίας, τω υπουργείω των Στρατιωτικών και εν τη οικία Βενιζέλου, ένθα πολλοί παλαιοί αξιωματικοί της Αμύνης συνεδριάζοντες ηπείλουν θάνατον κατά των δεκαέξι της Ηνωμένης Αντιπολιτεύσεως. Ο κατηγορούμενος Γύπαρης ετέρωθεν ευρίσκετο, μέχρι της επανόδου στο τάγμα του, εις διαρκή και πυρετώδη κίνησιν περιφερόμενος ανά τα Υποργεία των Εξωτερικών και Στρατιωτικών και το Φρουραρχείον. Ο κατηγορούμενος Βασίλειος Αντωνιάδης υποπρόξενος απεσπασμένος εις το υπουργείον Εξωτερικών υπό τον Κυριάκον Βενιζέλον,προσεκάλει δι΄ιδίων ανθρώπων άφιξιν αφοσιωμένων φίλων μεταξύ των οποίων τους επίσης κατηγορούμενους Χατζόπουλον και Μπέλλον, διότι ως έλεγε, σοβαράν έμελλεν να διαδραματιστούν γεγονότα.
Ολίγον μετά την 12ην μεσημβρινήν εν τη αυλή του Υπουργείου τούτου ενώπιον των συνελθόντων αγορεύοντες οι κατηγορούμενοι Μελιγκουνάκης και Αντωνιάδης έλεγον «πρέπει να τους καύσωμεν, να τους σκοτώσωμεν και τους 16 διότι από εδώ θα είναι η σπηρουνιά να σκοτώσουν τον Πρόεδρον». Περί την 1ην μεταμεσημβρινήν ώραν ο κατηγορούμενος Χατζόπουλος έκρουε τους κώδωνας του Ναού της Μητροπόλεως. Αγορεύων δε προς τον συγκεντρωθέντα κόσμο έλεγε «πρέπει να τους φάμε τους αντιβενιζελικούς», προσεπάθησε δε όπως διεγείρη Κρήτας τινάς ίνα επιτεθώσι κατά του εγγύς κείμενου καταστήματος του Δ. Κυριακόπουλου.
(….)ένθα το πυρ ελυμαίνετο ήδη την οικίαν και τα τυπογραφεία του Γιάνναρου, τα γραφεία της «Νέας Ημέρας» και γενική ήρξατο η επίθεσις υπό ομάδος εμμίσθων οργάνων και υπό την αρχηγίαν των ανδρών της Χωροφυλακής και του Σώματος Γύπαρη πανόπλων και εν στολή κατά πασών των αντιφρονουσών εφημερίδων και των επιφανών αντιπολιτευόμενων. Προ των καιομένων δε γραφείων της «Νέας Ημέρας» συναντάται ο Αντωνιάδης μετά των κατηγορουμένων Χατζοπούλου και Μελιγκουνάκη επιβαίνουσι πάντες ούτοι του αυτοκινήτου των αδερφών Αγαγιώτη, παραλαμβάνουσι τον Γύπαρη και κατευθύνονται προς την έπαυλη Θων……
Αππελαίος 
