ΕΙΣΤΕ ΠΑΛΛΗΚΑΡΙΑ

                                                       Λοχίας πυροβολικού Παναγιώτης Κρουσόβαλης

                       (πολέμησε στην περιοχή Καλαπότι, το σημερινό Πανόραμα Δράμας)

…….Οι Γερμανοί παραδόθηκαν. Ο στρατιώτης Ρουμελιώτης έβγαλε το μαχαίρι και άρχισε να κινείται απειλητικά προς ένα Γερμανό υπαξιωματικό, ενώ ταυτόχρονα με βαριά μάγκικη φωνή του έλεγε: «γιατί ρε ήρθατε στην πατρίδα μας, αφού δεν σας καλέσαμε;». Αμέσως μετά μου εξήγησε ότι δεν ήθελε να του κάνει κακό, αλλά μόνο να τον τρομάξει. Ο  Γερμανός, πού θα ‘πρεπε πραγματικά να φοβήθηκε, απέφυγε τον Ρουμελιώτη καί άρχισε να προχωρά βιαστικά προς εμένα. Καθώς με πλησίαζε τον είδα να ξεκουμπώνει την τσέπη του στήθους και να βγάζει το πορτοφόλι του. Αναρωτήθηκα, τί άραγε προσπαθεί να κάνει∙ τελικά έβγαλε και μου έδειξε μία φωτογραφία στην οποία απεικονίζονταν ο ίδιος, η γυναίκα του και τα δύο του παιδιά. Εκείνη τη στιγμή αντιλήφθηκα έναν μάγειρα από τα χωριά της Καβάλας ή της Ξάνθης, ο οποίος κάτι έλεγε στα Γερμανικά. Ήταν στρατιώτης στον Α’ Παγκόσμιο πόλεμο, είχε συλληφθεί τότε από τούς Γερμανούς καί είχε «φιλοξενηθεί» σε στρατόπεδο αιχμαλώτων στη Γερμανία καί είχε μάθει κάτι λίγα Γερμανικά. Μέσω αυτού δήλωσα στο Γερμανό υπαξιωματικό να μην φοβάται, γιατί εμείς οι Έλληνες δεν σκοτώσαμε αιχμαλώτους. Αναθάρρησε καί αφού με χαιρέτησε στρατιωτικά επέστρεψε κοντά στους δικούς του…..Ποτέ δεν είχα τη γνώμη ότι έκανα κάτι σημαντικό για την Πατρίδα μου, ίσα-ίσα μάλιστα θα έλεγα ότι πρόσφερα σ’ αυτήν το ελάχιστο από όσο της αξίζει πραγματικά.  Αν κάποιοι πρόσφεραν πραγματικά στην Ελλάδα είναι όλοι αυτοί πού σκοτώθηκαν στις μάχες καί οι άλλοι πού γύρισαν σακάτηδες

ΑΠΟΡΗΣΕ ΚΑΙ ΘΑΥΜΑΣΕ                      

    Δνέας (ΠΒ) Μπάρης Δημήτριος ( στο Οχυρό Κ.Νευροκόπίου) 

…….Ο Δετοράκης είχε έναν ανθυπίατρο που ήξερε Γερμανικά και τον έστειλε με έξι στρατιώτες να δεί τι θέλουν. Όταν πλησίασαν ο επικεφαλής Γερμανός έδωσε «Προσοχή», στους υπολοίπους και χαιρέτησαν στρατιωτικά. Οι δικοί μας ανταπέδωσαν. «Γιατί πολεμάτε», ρώτησαν, «Για τη  Πατρίδα μας, για τα σπίτια μας». «Έχουμε καταλάβει την Θεσσαλονίκη, δεν το ξέρετε;». Δεν τους πίστεψαν. Εκείνες τις στιγμές ήρθε και η διαταγή να σταματήσουμε τα πυρά. Μαζευτήκαμε και όλοι βάλαμε τα κλάματα. «Γιατί; Αφού νικάμε» .Οι Γερμανοί ζήτησαν να φύγουμε από το οχυρό. Η διαταγή από την Καβάλα έλεγε να πάρουμε μαζί μας ξηρά τροφή και μία κουβέρτα και να κατεβούμε κάτω. Ήμουν και αποθηκάριος και έτσι πήγαμε και πήραμε γαλέτες και κονσέρβες και φύγαμε. Σε λίγο καμιά σαρανταριά άλλοι δικοί μας ψάχνανε για τα κλειδιά. Τους τα έδωσα αλλά όταν πήγαν στην αποθήκη ήδη ήταν Γερμανός σκοπός εκεί και τους έδιωξε. Τους δώσαμε εμείς και όλοι μαζί κατεβήκαμε κάτω. Ένας ανώτερος Γερμανός αξιωματικός φώναζε να κατέβουν κάτω όλοι  γρήγορα. «Δεν υπάρχουν άλλοι, τετρακόσιοι είμαστε», του απαντήσαμε. «Με κοροϊδεύετε». «Όχι , αυτοί είμαστε όλοι». Απόρησε και θαύμασε. Κουνούσε το κεφάλι κι έλεγε «Μπράβο, μπράβο, αυτοί είναι πολεμιστές». Αναγνωρίζοντας την αξία μας ζήτησε από τους αξιωματικούς μας να μπούν σε παράταξη και να περάσουν όλοι οι Έλληνες στρατιώτες από μπροστά τους και να τους χαιρετήσουν για τελευταία φορά. Βάλαμε τα κλάματα. Το έ ζησα, έζησα αυτή την τιμή, αυτή την αναγνώριση…

.                                             ΕΓΙΝΑ  ΕΞΩ ΦΡΕΝΩΝ

  Λοχίας Ματόπουλος Θεοδόσιος                       (στο Οχυρό Πυραμιδοειδές)

….Ο διοικητής του οχυρού Περιθώρι(σ.σ. Λγός Δαράτος Σπυρίδων) τους έκανε ένα τέχνασμα. Αν τον έβλεπα και  τώρα ακόμη θα του έδινα συγχαρητήρια. Τους λίγους στρατιώτες τους έβαλε, ανά τρεις, σε σχήμα πυραμίδας και τους διέταξε πως δεν θα πυροβολήσουν αν δεν δούνε την φωτοβολίδα που θα έριχνε.…Αφού πέρασε και ο τελευταίος Γερμανός, είδαμε την φωτοβολίδα. Άρχισαν τα πυρά φραγμού. Τα πολυβόλα στα χέρια των παιδιών μας, κελαηδούσαν. Που να πάνε οι Γερμανοί ! Γέμισε ο τόπος, μέχρι τα συρματοπλέγματα, με νεκρούς και τραυματίες. Η Γερμανική μονάδα αποδεκατίστηκε. Λίγο αργότερα βλέπουμε μια λευκή σημαία. Ζήτησαν ανακωχή για να μαζέψουν τους νεκρούς και τραυματίες τους…… Σε όλη τη διάρκεια της νύχτας έριχνα βολές παρενοχλήσεως. Μάθαμε όμως ότι οι Γερμανοί είχαν ήδη καταλάβει την Θεσσαλονίκη, ενώ εμείς συνεχίζαμε. Στις δώδεκα το βράδυ ο ταχυδρόμος μας είπε: «Από αυτή την στιγμή θεωρούμαστε αιχμάλωτοι πολέμου». Τι να σας πω!!! Τα δόντια μας έβγαζαν φωτιά. Να παραδοθούμε εμείς; Είναι δυνατόν; Αφού νικάμε. Γίνεται συγκέντρωση μέσα στο οχυρό. Νωρίτερα, μέσω του ταχυδρόμου, μάθαμε ότι δόθηκε διαταγή να φύγουμε όλοι και να πάμε να καταλάβουμε την δεύτερη γραμμή άμυνας. Κάποιοι το έκαναν. Κάποιοι όχι. Ο υποδιοικητής του τομέα επανέλαβε την ρήση του διοικητή. «Εγώ δεν εγκαταλείπω τα παιδιά μου» και δεν έφυγε..

ΔΕΝ ΠΙΣΤΕΥΑΝ Σ΄ ΑΥΤΟ ΠΟΥ ΕΒΛΕΠΑΝ

Στρατιώτης Τσίπης Αθανάσιος

      (στο Οχυρό Αρπαλούκι)                                                 

…Είχαμε κάποια παιδιά, κάτι σαν ελεύθεροι σκοπευτές, οι οποίοι έβγαιναν έξω από μικρές κρυφές πόρτες και όπως τα αεροπλάνα πετούσαν χαμηλά προσπαθούσαν να τα χτυπήσουν με τα Μάλινχερ. Τρία αεροπλάνα δεν ξαναγύρισαν καθώς τα χτύπησαν οι δικοί μας και έπεσαν πάνω στο Μπέλες. Μας έλεγαν τα παιδιά αυτά ότι οι πιλότοι, ενώ μας έβλεπαν να σηκώνουμε τα όπλα και να τους σκοπεύουμε, γελούσαν . Δεν πίστευαν σ΄ αυτό που έβλεπαν ούτε ότι μπορούμε να τους κάνουμε ζημιά. Τράνταζε ο τόπος από τις τεράστιες βόμβες που έριχναν, αλλά τις θυρίδες δεν τις πέτυχαν……..                                        

Θωμάς Ταβλαρίδης,Εφεδρος Λοχαγος (ΔΒ)

Ονομάζομαι Θωμάς Ταβλαρίδης και είμαι συνταξιούχος του ΟΤΕ.

Γεννήθηκα στην Κωνσταντινούπολη στις 26 Οκτωβρίου του 1918 και μετά τη Μικρασιατική καταστροφή εγκατασταθήκαμε πρόσφυγες στην Καβάλα όπου και τέλειωσα το Γυμνάσιο.

Στρατεύτηκα το 1939 – ο πατέρας μου με είχε δηλώσει κατά λάθος ένα χρόνο μεγαλύτερο – και επιλέχτηκα για έφεδρος αξιωματικός. Τελειώνοντας τη Σχολή Εφέδρων Αξιωματικών στο Ρουφ Αθηνών τοποθετήθηκα στο Δ΄Τάγμα Μηχανικού που είχε έδρα στην Καβάλα από όπου μετατέθηκα στο VII/A2 συνοριακό τομέα οχυρών της περιοχής Κάτω Νευροκοπίου.

Η κήρυξη του πολέμου του 1940 με βρήκε να υπηρετώ ως έφεδρος ανθυπολοχαγός διαβιβάσεων στα Μακεδονικά οχυρά και συγκεκριμένα στο οχυρό «Λίσσε», που μαζί με τα «Πυραμιδοειδές», «Ντάσαβλι», «Περιθώρι» και «Μαλιάγκα» συγκροτούσαν τη γραμμή άμυνας του Κάτω Νευροκοπίου ανάμεσα στα όρη Φαλακρό και Ορβηλος.

Τα οχυρά αυτά καθώς και εκείνα της πλευράς του «Ρούπελ» αποτελούσαν την αποκληθείσα «Γραμμή Μεταξά», κατ’ αναλογία με την περίφημη «Γραμμή Μαζινό» στα Γαλλο-Γερμανικά σύνορα. Ησαν ισχυρές τσιμεντένιες κατασκευές που αποτελούνταν από στοές κάτω από το έδαφος με προεξέχοντα μόνο τα πολυβολεία τα οποία σχεδιάστηκαν από τον στρατηγό του Μηχανικού Γεώργιο Κων. Παλαιολόγο, μετέπειτα στρατιωτικό διοικητή του ΕΛΑΣ Κατερίνης, για την αντιμετώπιση τυχόν Βουλγαρικής επίθεσης και όχι της σιδερόφρακτης Γερμανικής μηχανής.

Στις αρχές του 1941 ο Διοικητής του «Λίσσε» ταγματάρχης Διττοράκης με μετέθεσε στο «Πυραμιδοειδές» για να οργανώσω και εκεί τις τηλεφωνικές γραμμές και γενικότερα τις επικοινωνίες. Μου είχε επίσης ανατεθεί η οργάνωση της καταστροφής των ξύλινων γεφυρών μέσω των οποίων γινόταν η πρόσβαση στα οχυρά και η ανατίναξη μέρους της αντιαρματικής τάφρου σε περίπτωση προσβολής τους. Στο Κάτω Νευροκόπι στάθμευε περισσότερο για θέματα ασφάλειας μια διμοιρία Πεζικού με την εντολή να υποχωρήσει σε περίπτωση επίθεσης προς Δράμα.

Στο οχυρό υπηρετούσαμε περί τα 20 άτομα οπλίτες και αξιωματικοί που προετοιμαζόμασταν ν’ αντιμετωπίσουμε την επίθεση των Γερμανών η οποία μετά τη συντριβή των Ιταλών συμμάχων τους στο Αλβανικό μέτωπο, ήταν αναμενόμενη. Και πράγματι εκδηλώθηκε στις 6 Απριλίου του 1941 με μεγάλες δυνάμεις τεθωρακισμένων. Μόλις αποχώρησε η διμοιρία, εγώ με το συνεργείο που είχα καταρτίσει ανατινάξαμε και κάψαμε τη γέφυρα και μέρος της τάφρου, οπλίσαμε και τοποθετήσαμε σε καίρια σημεία τις νάρκες και περιμέναμε την εμφάνιση των Γερμανών. 

Οταν στις 12 το μεσημέρι της 6ης Απριλίου τα πρώτα Γερμανικά μηχανοκίνητα έκαναν την εμφάνισή τους, τους αφήσαμε να προχωρήσουν σχεδόν μέχρι τα μέσα του υψιπέδου και κατόπιν τους υποδεχτήκαμε με καταιγισμό από στοχευμένες βολές του πυροβολικού μας, πολυβολισμούς και άλλα πυρά που τους προξένησαν μεγάλες απώλειες και τους ανάγκασαν να υποχωρήσουν. 

Η σφοδρή ανταλλαγή πυρών συνεχίστηκε και τις επόμενες μέρες με αποτέλεσμα να καθηλωθεί η σιδερόφρακτη Γερμανική μεραρχία. Μάλιστα παρατηρήθηκε το περίεργο φαινόμενο ενώ ο καιρός ήταν ανοιξιάτικος, αποκλειστικά και μόνο στο υψίπεδο του Νευροκοπίου έπεσε χιόνι 10 πόντων! Όπως μου εξήγησε αργότερα ένας καθηγητής φυσικής αυτό οφειλόταν στη διατάραξη της συνοχής της ατμόσφαιρας από τις πολλές εκρήξεις των βλημάτων με συνέπεια να κατεβούν οι ψυχρές αέριες μάζες, να ψυχθούν οι υδρατμοί και να πέσουν με τη μορφή χιονιού. 

Την επομένη το πρωί ο παρατηρητής του οχυρού ειδοποίησε το Διοικητή μας λοχαγό Παναγιώτη Ρογκάκο ότι ένας Γερμανός εκινείτο σε κοντινή απόσταση από το οχυρό. Ο διοικητής με διέταξε να τον συλλάβω. Πράγματι μαζί με έναν δεκανέα ονόματι Νινιό και έναν ακόμη στρατιώτη πήραμε ένα οπλοπολυβόλο βγήκαμε στην επιφάνεια του εδάφους και πλησιάσαμε το Γερμανό. Ο Νινιός που μιλούσε Γερμανικά του ζήτησε να παραδοθεί εκείνος όμως επιχείρησε ν’ αντισταθεί. Διέταξα το στρατιώτη να του ρίξει μια προειδοποιητική βολή στα πόδια οπότε πέταξε τον οπλισμό του, σήκωσε τα χέρια ψηλά και τον συλλάβαμε. 

Του δέσαμε τα χέρια και τα μάτια και τον οδηγήσαμε στο οχυρό όπου ο Εφεδρος Ανθυπίατρος Παναγιωτόπουλος που επίσης ήταν γερμανομαθής τον πήρε για ανάκριση. Ο απρόσκλητος, άρτια εξοπλισμένος εισβολέας, ένα ξανθός και στρουμπουλός κοκκινομάγουλος Γερμαναράς ονόματι Χανς, έτρεμε σαν το ψάρι, μας έδειχνε τη φωτογραφία της γυναίκας του και των παιδιών του και εκλιπαρούσε να τον λυπηθούμε! Ο γιατρός τον καθησύχασε λέγοντάς του ότι οι Ελληνες δεν είναι βάρβαροι, τιμούν το Δίκαιο του πολέμου και σέβονται τους αιχμαλώτους. Όταν διαπίστωσε ότι δεν επρόκειτο να τον πειράξουμε, ηρέμησε, γελούσε και έγινε λαλίστατος. Όπως μας αποκάλυψε δε, παρά το ότι μετά την πτώση της Γιουγκοσλαβίας μπορούσαν άνετα να περάσουν στο Ελληνικό έδαφος από το Τριεθνές , είχαν διαταγές να προχωρήσουν και να καταλάβουν τα οχυρά πάση θυσία γιατί ο Γερμανικός στρατός δεν επιτρεπόταν να υποχωρεί. Βέβαια οι υπερόπτες Γερμανοί δεν φαντάζονταν ποτέ ότι θα συναντούσαν τέτοια αντίσταση.

Στη συνέχεια τον στείλαμε με συνοδεία στην έδρα της Μεραρχίας στη Δράμα όπου, όπως μάθαμε, οι κάτοικοι όταν πληροφορήθηκαν ότι έρχεται ο πρώτος Γερμανός αιχμάλωτος βγήκαν στους δρόμους να τον περιεργαστούν και του προσέφεραν γλυκά και τσιγάρα. Αυτός είναι ο Έλληνας, μεγαλόψυχος και φιλόξενος ακόμη και στον εχθρό του.

Τις επόμενες μέρες συνεχίσαμε να αναχαιτίζουμε τη Γερμανική επίθεση με πυρά ακριβείας μέχρι που εμφανίστηκε ένα αυτοκίνητο με λευκή σημαία στο οποίο επέβαινε ένας Γερμανός λοχαγός. Σταματήσαμε τις βολές και ο διοικητής βγήκε από το οχυρό και συναντήθηκε με τον αξιωματικό. Αυτός διαμαρτυρήθηκε έντονα γιατί εξακολουθούσαμε να αντιστεκόμαστε ενώ ο διοικητής των στρατευμάτων Ανατολικής Μακεδονίας στρατηγός Κ. Μπακόπουλος είχε ήδη υπογράψει πρωτόκολλο συνθηκολόγησης με το διοικητή της 29ης Γερμανικής Μεραρχίας στρατηγό Φάϊελ. Του είπαμε να επιστρέψει στη βάση του και επικοινωνήσαμε με τη Μεραρχία στη Δράμα.

Δυστυχώς ήταν αλήθεια. Συγκεντρώσαμε τους στρατιώτες και τους είπαμε όσοι είναι από κοντινά χωριά να επιστρέψουν στα σπίτια τους. Την επομένη, μέσα σε έντονα φορτισμένο συγκινησιακά κλίμα παραδώσαμε το απόρθητο οχυρό μας. Οι Γερμανοί αφού μας έπλεξαν το εγκώμιο για τη γενναιότητα με την οποία πολεμήσαμε παρά το άνισο των δυνάμεών μας και τον απηρχαιωμένο εξοπλισμό μας και μας συνεχάρησαν για το άψογο των βολών του πυροβολικού μας, μας έβαλαν σε αυτοκίνητα και μας μετέφεραν αρχικά στο Νευροκόπι και κατόπιν στη Βροντού όπου και μας άφησαν ελεύθερους. 

Αυτά συνέβησαν στο οχυρό «Πυραμιδοειδές» όπου υπηρέτησα. Γενικότερα όμως όπως αναφέρει ο Γ. Ρούσσος στην Ιστορία του Ελληνικού Εθνους, η επίθεση στα οχυρά στοίχισε στους Γερμανούς περίπου 15000 νεκρούς και τραυματίες χώρια οι απώλειες σε άρματα. Χαρακτηριστική είναι η δήλωση του Γερμανού Επιτελάρχη μετά την παράδοση των οχυρών.

« Επολεμήσατε θαυμάσια, το πυροβολικό σας ήτο υπέροχον. Μόλις μετεκινείτο έστω και μια μονάς μάχης εδέχετο επιτυχή βολήν. Εαν τα βλήματά σας δεν είχαν κατά τα τρία τέταρτα αφλογιστίαν, ουδέν από τα μετέχοντα εις τον αγώνα τμήματά μας θα εσώζετο από την κόλασιν εκείνην του πυρός».