Η μοναδική μάχη που έλαβε χώρα στην Κύπρο,έγινε στις 17 Μαρτίου 1826 στην Αγία Νάπα, μεταξύ Ελλήνων Μαχητών της Επανάστασης και Τούρκων Φρουρών της Αγίας Νάπας και Τουρκικού Στρατιωτικού Τμήματος της Φρουράς της Αμμοχώστου

Οι Πρωτεργάτες και Οργανωτές της Ελληνικής Επανάστασης του 1821 για κατάλυση της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, σε συνεννόηση με τον Αρχιεπίσκοπο Κύπρου Κυπριανό και τους λοιπούς Έλληνες Κύπριους Προκρίτους αποφάσισαν για λόγους στρατηγικής και τακτικής και για αποφυγή μαζικών αντιποίνων εκ μέρους των Τούρκων, όπως η Κύπρος μη συμμετάσχει ενεργά στον ένοπλο Επαναστατικό Αγώνα και γι’ αυτό τον λόγο πέραν από την Οικονομική, Ηθική και Εθελοντική συμμετοχή Κυπρίων στην Ελληνική Επανάσταση, στην Κύπρο δεν έλαβαν χώρα σοβαρά επαναστατικά πολεμικά γεγονότα.

Ιστορική αναφορά αποτελεί η έκθεση του Ολλανδού Πρόξενου στην Λάρνακα Marco-Antonio Sant, την οποία υπέβαλε στην Κυβέρνηση της χώρας του και στην οποία αναφέρεται ότι διακόσιοι περίπου Έλληνες Επαναστάτες που είχαν φθάσει στην θαλάσσια περιοχή της Αγίας Νάπας για να προμηθευτούν νερό και αλλά εφόδια.

Το 1826, δέκα καράβια με πληρώματα Έλληνες επαναστάτες που είχαν ορκιστεί υπό τον όρκο της Φιλικής Εταιρείας να φέρουν την πολυπόθητη Λευτεριά στο Έθνος των Ελλήνων που στέναζε αιώνες υπόδουλο στους Τούρκους, έπλευσαν στα νοτιανατολικά παράλια της Κύπρου. Στα μέρη που βρίσκεται σήμερα η Αγία Νάπα.

Η άγνωστη, εν πολλοίς, ιστορία έρχεται στο φως την περίοδο που κορυφώνονται οι ετοιμασίες των εορτασμών για τα 200 χρόνια από την Ελληνική Επανάσταση. Σύμφωνα με γραπτή μαρτυρία, απάνω στο πλοίο ήταν περίπου 200 Έλληνες που στα σωθικά τους έκαιγε ασίγαστος ο πόθος της Λευτεριάς για την οποία είχε ξεσηκωθεί το Γένος των Ελλήνων τον Μάρτιο του 1821. Ο ελληνικός στόλος των δέκα πλοίων άραξε στα νοτιανατολικά παράλια της Κύπρου, γυρεύοντας νερό και εφόδια, για τους άντρες του. Η απροσδόκητη, παράτολμη ενέργεια των Ελλήνων επαναστατών, σάστισε την τουρκική φρουρά της Αμμοχώστου. Η οποία έστειλε δύναμη πέραν των 200 αντρών, πιο πολλούς από τους Έλληνες επαναστάτες που πάτησαν στο νησί, για να τους αντιμετωπίσει. Στις 17 Μαρτίου 1826, στις βουνοπλαγιές της περιοχής Αγίας Νάπας, έλαβε χώρα η μοναδική μάχη της Ελληνικής Επανάστασης του 1821 σε κυπριακό έδαφος. Μετά από λίγες ώρες που κράτησε η σφοδρή μάχη, οι Τούρκοι τράπηκαν σε φυγή αφήνοντας πίσω τους τουλάχιστον 15 νεκρούς και πολλούς τραυματίες.

Οι Έλληνες επαναστάτες, που κυνήγησαν κατά πόδας τους Τούρκους, κατάφεραν να συλλάβουν και αιχμαλώτους, ενώ τους άρπαξαν και πολλά πολεμοφόδια. Μετά την επιτυχή καταδρομική επιχείρηση ο ελληνικός στόλος των δέκα πλοίων και των 200 ενόπλων επαναστατών αναχώρησε από τα νοτιανατολικά παράλια, κουβαλώντας εκτός από τα λάφυρα που απόσπασε από την τουρκική φρουρά της Αμμοχώστου, πολεμοφόδια και άλλα, νερό και προμήθειες για τις ανάγκες του. Που ήταν και ο πρωταρχικός λόγος που τον ώθησε στην επιδρομική αυτή ενέργεια, στην περιοχή που βρίσκεται σήμερα κτισμένη η Αγία Νάπα. 

“Η Τουρκική Φρουρά που είχε διατεθεί για τη φύλαξη του τόπου δεν δίστασε να επιτεθεί εναντίον τους, αν και ολιγάριθμη η μάχη έγινε σφοδρότερη όταν έφτασαν εσπευσμένα από την Αμμόχωστο διακόσιοι Τούρκοι Στρατιώτες. Σε λίγες ώρες οι Τούρκοι λύγισαν, εγκατέλειψαν τον αγώνα και τράπηκαν σε άτακτη φυγή. Οι απώλειές τους σε νεκρούς, τραυματίες και αιχμαλώτους υπολογίζονται σε δεκαπέντε άτομα και στους επιδρομείς περιήλθαν πολλά πολεμοφόδια.

Οι Έλληνες μετά τη φονική αυτή σύγκρουση επιβιβάστηκαν στα πλοία τους συν αποκομίζοντας τα λάφυρα, ενώ η απροσδόκητη αυτή επιδρομή έθεσε τους Τούρκους σε συναγερμό. Η μανία τους για αντίποινα εναντίον του πληθυσμού θα ήταν δυνατό να οδηγήσει σε θλιβερά γεγονότα, αν η σωφροσύνη και η ορθή αντιμετώπιση της κατάστασης από το διοικητή του Αιγυπτιακού στρατού που βρισκόταν στο νησί δεν κατόρθωνε να διατηρήσει την τάξη και την ηρεμία στον πληθυσμό. Τις ίδιες μέρες ένας Έλληνας κουρσάρος, με ρωσική σημαία στο πλοίο του, πλησίασε τις ακτές της Λάρνακας και απαίτησε προμήθειες από τα ελλιμενισμένα γαλλικά και αυστριακά πλοία”.