Ο Ίλαρχος Βρεττάκος Τηλέμαχος εγεννήθη στο Γύθειον Λακωνίας το έτος 1907. Εφοίτησε στο Δημοτικόν, Ελληνικόν και Γυμνάσιον Γυθείου και απεφοίτησε από αυτό το έτος 1925. Το έτος 1925 ενεγράφη στην Νομικήν Σχολήν του Πανεπιστημίου Αθηνών. Το έτος 1926 εισήλθε στην Σχολήν Ευελπίδων και εξήλθε το έτος 1929, ως Ανθυπίλαρχος.

Υπηρέτησε εις διαφόρους φρουράς διακριθείς διά την επιμέλειάν του. Κατά το έτος 1938 υπηρέτησε εις το Μηχανοκίνητον Σύνταγμα Ιππικού και εστάλη στην Αγγλίαν διά την προμήθειαν υλικού μηχανοκινήτων οχημάτων. Μετά την έκρηξιν του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου το 1939 η προμήθεια ματαιώθη.

Κατά τον Ελληνοϊταλικόν Πόλεμον υπηρέτησε στην Μεραρχίαν Ιππικού διακριθείς διά τον ηρωισμόν και την ευψυχίαν του. Μετά την κατάληψιν της Ελλάδος υπό των Γερμανών το 1941 απεσύρθη εις το αγρόκτη­μά του, στο Γύθειον.

Στο τέλος του έτους 1942 προσεχώρησε στην Οργάνωσιν του ΕΑΜ και ανέλαβε Στρατιω­τικός Διοικητης της περιοχής Γυθείου, με την ελπίδα να εργασθή διά την απελευθέρωσιν της Πατρίδος. Σύντομα αντελήφθη τους αντεθνικούς σκοπούς της Οργανώσεως αυτης διότι διεπίστωσε ότι πίσω από τον τίτλον Ε.Α.Μ. ευρίσκετο το Κ.Κ.Ε., το οποίον είχε ως πρόγραμμα την κομμουνιστικοποίηση της Ελλάδος και τότε απεχώρησε από αυτήν.  Το ΕΑΜ-ΚΚΕ τον εχαρακτήρισε ως προδότην του αγώνος και τον κατεδίκασε εις θάνα­τον και επεδίωξε την εξόντωσίν του !!!

Από τον Μάρτιον του 1943 ανέπτυξε δραστηριότητα διά την Οργάνωσιν Ε.Ο.Α. Λακωνίας και ανέλαβε ουσιαστικά την Αρχηγείαν αυτης.

Τον Ιούνιον του 1943 συνεκέντρωσε εκατοντάδες αόπλους μαχητές στην περιοχήν της Βασιλικής Ταυγέτου. Κατόπιν συνεννοήσεως με την Αγγλικήν Αποστολήν του Δυρραχί­ου ωργανώθη πεδίον ρίψεως όπλων και πυρομαχικών στην θέσιν αυτήν.

Εν αναμονή των ρίψεων εδέχθη αιφνιδιαστικήν επίθεσιν από ένοπλα αντάρτικά Τμήματα του Ε.Λ.Α.Σ. Ε.Α.Μ. και όλον το στρατόπεδον των αόπλων διελύθη.

Από την Βασιλικήν ο Βρεττάκος επήγε στο Δυρράχι και ανέλαβε Επιτελάρχης του υπό τον Συν/ρχην Γιαννακόπουλον Συγκροτήματος του Ε.Σ.

Την 28-8-1943 υπεγράφη το περίφημον Σύμφωνον Γιαννακόπουλου ΕΛΑΣ, το οποίον, παρά τις αντιρρήσεις του για το ΕΑΜ-ΕΑΑΣ, ο Βρετάκος το απεδέχθη.

Στις αρχές Σεπτεμβρίου του 1943 συνοδεύων τον Συν/ρχην Γ ιαννακόπουλον, εκινήθησαν προς Αρκαδία, Αχαία, δια να φθάσουν στο Στρατηγείον του ΕΑΑΣ Πελοποννήσου, όπου Στρατιωτικός Αρχηγός ήτο ο Αντισμήναρχος Μίχας, προκειμένου να αναλάβει την γενι­κή Αρχηγεία όλων των ενόπλων Αντάρτικών Ομάδων Πελοποννήσου ο Συν/ρχης Γιαννακόπουλος, συμφώνως προς το Σύμφωνον.

Κατά την διαδρομήν από το Δυρράχι προς Αρκαδίαν και Αχαίαν συνοδεύοντο και από τον Πολιτικόν Καθοδηγητήν του ΕΛΑΣ, με το ψευδώνυμον Ωρίων.

Στην κωμόπολιν Δάφνη (Στρέζοβα) Καλαβρύτων συνήντησαν τους Αξιωματικούς Ιωάννη Κοσιώρην και Ιωάννην Μουτζούρην οι οποίοι είχαν στην περιοχή ένοπλο Τμήμα Ε.Σ. (60) ανταρτών.

Σε μίαν σύσκεψιν στο σπίτι του Ταγ/ρχου Σωτηρίου οι δύο Αξιωματικοί διεφώνησαν με το υπογραφέν Σύμφωνον της 28-8-43, το οποίον εχαρακτήρισαν ως οριστικήν διάλυσιν του Ε.Σ.

Την επομένην ο Συν/ρχης Γιαννακόπουλος με τον Ίλαρχον Βρεττάκον, τον Ανθ/γόν Δραγουμένο και δύο αντάρτες του Ε.Σ., συνοδευόμενος από τον Ωρίωνα, εκινήθησαν στον Νομόν Αχαίας διά να φθάσουν στο Στρατηγείον του ΕΛΑΣ ! Δύο ημέρες αργότερα ο Ωρίων εγκατέλειψε την ομάδα Γιαννακοπούλου και πήγε στο Στρατηγείον του ΕΛΑΣ.

Στον Γιαννακόπουλο έδωσε δύο ενόπλους συνδέσμους διά να τους οδηγήσει δήθεν στο Στρατηγείον, ενώ πραγματικά τους απεμάκρυνε απ’αυτό.

Καθώς περνούσαν οι ημέρες και το Στρατηγείον είχε γίνει άφαντο, ο Γιαννακόπουλος κατάλαβε ότι ο Ωρίων τον εγέλασε και έβλεπε ότι εκινδύνευε η ζωή όλης της ομάδος του. Απεφάσισε την επιστροφήν του στο Δυρράχι διότι έλεγε ότι υπήρχε περίπτωσις αποβάσεως των Συμμάχων στην Πελοπόννησον.

Εν τω μεταξύ είχε γίνει η συγκέντρωσις όλων των ενόπλων Τμημάτων Ε.Σ. Γορτυνίας, Ηλείας, Αχαίας στην περιοχή Νάσια Δάφνη, εις ενιαίον Συγκρότημα υπό την Αρχηγείαν του Ταγ/ρχου Καραχάλιου Χρήστου.

Ο Γιαννακόπουλος κατά την επιστροφήν του συνηντήθη με τον Ταγ/ρχην Καραχάλιον, του είπε διά την περιπετειώδη κίνησίν του στην Αχαία και ότι έπρεπε να φθάσει το ταχύτερον στο Δυρράχι. Εξήτησε από τον Ταγ/ρχην Καραχάλιον να τον συνοδεύσει ένοπλον Τμήμα, διά την ασφάλειαν της ομάδος του, μέχρι το Δυρράχι.

Ο Ταγ/ρχης Καραχάλιος διέταξε τον Ανθ/γόν Κοσιώρην να συνοδεύσει με το Τμήμα του τον Συν/ρχην Γιαννακόπουλον στο Δυρράχι.

Ο Ανθ/γός Κοσιώρης κατά την κίνησίν του προς το Δυρράχι, εκτός της αποστολής συνο­δείας του Συν/ρχου Γιαννακόπουλου, είχε και μήνυμα του Ταγ/ρχου Καραχάλιου προς το Στρατηγείον Μέσης Ανατολής, διά του οποίου ζητούσε να γίνουν ρίψεις όπλων για το Συγκρότημά του. Παρέδωσε το μήνυμα στον Αγγλον Ταγ/ρχην Χάριγκτον, ο οποίος το μετεβίβασε την ιδίαν ημέραν με τον ασύρματον στο Στρατηγείον Μέσης Ανατολής (Σ.Μ.Α.).

Δύο ημέρες μετά, την 28-9-43, έφθασε επείγον σήμα του ΣΜΑ, το οποίον ανεκοίνωσε ο Ταγ/ρχης Χάριγκτον σε σύσκεψιν Αξ/κών υπό τον Συν/ρχην Γιαννακόπουλον.

Κατά την ιστορικήν αυτήν σύσκεψιν ο Ταγ/ρχης Χάριγκτον ανεκοίνωσε επείγον σήμα του Στρατηγείου Μέσης Ανατολής διά του οποίου καθορίζοντο τα εξής :

α. Θα ενισχύετο επειγόντως το Συγκρότημα Καραχάλιου με ρίψεις (1200) διαφόρων όπλων (οπλοπολυβόλα, αυτόματα τουφέκια κ.λ.π.) με ανάλογα πυρομαχικά. β. Διά νεωτέρων ρίψεων θα ενισχύετο με ιμματισμόν και χρήματα, γ. Το Συγκρότημα θα πλαισιώνετο με Αγγλική Αποστολή που ευρίσκετο πλέον στην πε­ριοχή Αχαίας και η οποία θα παρευρίσκετο δια να υποδχθεί τις ρίψεις.

Μετά την ανακοίνωσιν αυτήν ο Άγγλος Ταγ/ρχης εζήτησε από τον Ανθ/γόν Κοσιώρην, ως αντιπρόσωπον του Καραχάλιου, να καθορισθούν τα πεδία και η ημερομηνία των ρίψεων. Ο Ανθ/γός Κοσιώρης επρότεινε επί του χάρτου το σημείο, ρίψεων και παρεκάλεσε η ημε­ρομηνία ρίψεων να είναι μετά την 10 Οκτωβρίου ώστε να υπάρχει χρόνος διά την προπαρασκευήν του πεδίου αυτού.

Ο Αγγλος Ταγ/ρχης ανεγνώρισε το πεδίον ρίψεων επί του χάρτου και συνεφώνησε να γίνουν οι ρίψεις την 12ην και 13ην Οκτωβρίου 1943. Μετά την αποχώρησιν του Αγγλου Ταγ/ρχου η σύσκεψις συνεχίσθη υπό τον Συν/ρχην Γ ιαννακόπουλον. Έπειτα από ευρείαν διαλογικήν συζήτησιν απεφασίσθησαν τα κατωτέρω βαρυσήμαντα :

α. Ο Συν/ρχης Γιαννακόπουλος Αθανάσιος θα αποχωρούσε από την Διοίκησιν των Αντάρτικών Ομάδων Ε.Σ. του Ταύγετου και στην θέσιν του πρότεινε τον Ίλαρχον Βρεττάκον Τηλέμαχον.

β. Ο ίδιος θα έφευγε για την Καλαμάτα με την δικαιολογίαν να ειδεί την οικογένειάν του και θα επέστρεφε αργότερα στην θέσιν του.

γ. Θα εφρόντιζε να αγοράσει 300-400 όπλα με πυρομαχικά, μαζί με τους εκεί Αξ/κούς και θα τα έστελνε στο Συγκρότημα.

δ. Ο Ανθ/γός Κοσιώρης θα αναχωρούσε με το Τμήμα του το πρωί της επομένης για να φθάσει εγκαίρως στον χώρον του πεδίου των ρίψεων, ε. Ο Ίλαρχος Βρεττάκος Τηλέμαχος :

Θα ησχολείτο εντατικά με την ανασυγκρότησιν των Τμημάτων Ε.Σ. Ταυγέτου. Θα εφρόντιζε να δίδει την εντύπωσιν ότι τηρείται το Σύμφωνον και θα εβεβαιώνετο ότι ο Συν/ρχης Γιαννακόπουλος θα επανήρχετο στην θέσιν του συντόμως.

Θα κατήρτιζε σχέδιον αιφνιδιαστικής επιθέσεως δια την νύκτα της 12ης προς την 13η Οκτωβρίου 1943, όλων των Τμημάτων Ε.Σ. Δυρραχίου (400 ανδρών) εναντίον του Τμήματος (200) ανταρτών του ΕΑΑΣ, που ευρίσκετο στην περιοχή, σύμφωνα με το Σύμφωνον της 28-8-43, με σκοπόν τον αφοπλισμόν του και τον εξοπλισμόν ισαρίθ­μων ανταρτών του Ε.Σ. με τα όπλα του.

Μετά την ενέργειαν αυτήν θα κατήγγειλε το Σύμφωνον της 28-8-43 και θα ανακαλού­σε τους αντάρτες του Ε.Σ., που είχαν φύγει με τα όπλα τους, μετά την υπογραφήν του ανωτέρω Συμφώνου.

στ. Κατά το ανωτέρω σχέδιον το Συγκρότημα Ταυγέτου θα έφθανε την δύναμιν των 1100 ανταρτών με τους αξ/κούς (400 200 150 350 = 1100). ζ. Το Συγκρότημα Καραχάλιου μετά τις ρίψεις θοΤείχε δύναμιν 1200 1400 ενόπλων με 100 αξ/κούς.

η. Τα δύο αυτά Συγκροτήματα θα ανεπτύσσοντο σύντομα σε’δύο μάχιμες ανταρτικές Μεραρχίες, θα προσχωρούσαν σ’αυτές πολλοί από τους ενόπλους του ΕΑΑΣ και θα αποτελούσαν Τμήματα Εθνικού Στρατού.

Την επομένη ανεχώρησε ο Ανθ/γός Κοσιώρης διά να φθάσει εγκαίρως στην θέσιν των ρίψεων.

Τραγική κίνησις του Ίλαρχου Βρετάκου προς Γορτυνίαν

Δύο ημέρας μετά ο Ίλαρχος Βρεττάκος απεφάσισε να κινηθεί προς Γορτυνίαν διά να ευρεθεί αυτός στον χώρον των ρίψεων της 12-10-43.

Στην κίνησίν του αυτήν τον ακολούθησαν μόνον (147) αντάρτες και αξ/κοί. Οι υπόλοιποι δεν τον ακολούθησαν και ή απεχώρησαν για τα χωριά των ή προσεχώρησαν στον ΕΛΑΣ. Ταυτοχρόνως εξέδωσε προκήρυξιν προς τον λαόν του Μωρηά καταγγελίας του Συμ­φώνου.

Μετά την κίνησιν αυτήν του Βρετάκου όλος ο ΕΛΑΣ Πελοποννήσου (2.500 άνδρες) άρχισε να κινείται από όλα τα σημεία διά την κύκλωσιν και διάλυσιν του Τμήματος Βρετάκου και φυσικά και των υπολοίπων Τμημάτων Ε.Σ. Καραχάλιου.

Την 11-10-43 το Τμήμα Βρετάκου έφθασε στην θέσιν των ρίψεων όπου εν τω μεταξύ είχε φθάσει και το Συγκρότημα Καραχάλιου. Στην θέσιν των ρίψεων έφθασε και η Αγγλική Αποστολή, υπό τον Ταγ/ρχην Αντριους, η οποία ανέπτυξε τον ασύρματόν της και ήλθε εις επαφήν με το ΣΜΑ.

Την επομένην, 12-10-43, εξεκίνησαν τα 2 μεταγωγικά αεροπλάνα από το Κάϊρον διά την πρώτην ρίψιν.

Εν τω μεταξύ ο κλοιός του ΕΛΑΣ έσφιγγε από παντού και όιεπιστώθη ότι τα όπλα των ρίψεων θα τα παρελάμβανε ο ΕΛΑΣ.

Έπειτα από κοινήν απόφασιν των Καραχάλιου, Βρετάκου και του Αγγλου Ταγ/ρχου, εδόθη εντολή να επιστρέψουν τα αεροπλάνα στην βάσιν των και θα εκαθορίζετο ρίψις εις άλλην θέσιν και άλλην ημέραν.

Την επομένην, 13-10-43, το κοινόν Συγκρότημα Καραχάλιου Βρεττάκου διέσπασε τον κλοιόν του ΕΛΑΣ και έφθασε στην περιοχή Πυργάκι Δίρρεμα Βυτίνας, όπου η Αγγλική Αποστολή απεφάσισε ρίψιν όπλων διά την 16-10-43.

Την 16-10-43 έγινε επίθεσις Γερμανικού Στρατού (200) ανδρών εναντίον του Συγκροτή­ματος Ε.Σ. με αποτέλεσμα να ματαιωθεί και πάλιν η ρίψις.

Την 17-10-43 το Συγκρότημα εκινήθη προς τον Ταύγετον ακολουθούμενον από τον Αγ­γλον Υπολοχαγόν Πήτερ, ο οποίος ζήτησε να γίνει η ρίψις στην περιοχήν.

Την 22-10-43 έγινε η φοβερή μάχη της Πετρίνας μεταξύ των Τμημάτων του Ε.Σ. και πολ­λαπλάσιων δυνάμεων του ΕΛΑΣ.

Η μάχη εξελίχθη εις νίκην των Εθνικών Τμημάτων και διάλυσιν των Τμημάτων του ΕΛΑΣ, αλλά δυστυχώς ετραυματίσθη σ’αυτήν ο Ταγ/ρχης Καραχάλιος Χρήστος, ο οποί­ος απεχώρησε από το Συγκρότημα. Ο Ίλαρχος Βρεττάκος ως Αρχηγός πλέον του Συ­γκροτήματος, διέταξε να κινηθεί αυτό προς την περιοχήν Βασιλικής Ταυγέτου.

Αυτή η απόφασις του Βρετάκου είχε ως αποτέλεσμα να διασπασθεί το Συγκρότημα και το μεν Τμήμα (Ε.Σ.) Καραχάλιου, υπό την διοίκησιν του Λοχαγού Αργυροπούλου Αλέκου, εφρόντισε πρώτον να απελευθερώσει τον τραυματία αρχηγόν του και εν συνεχεία εκινήθη προς Γορτυνίαν Ηλείαν, όπου αυτοδιελύθη, το δε Τμήμα Βρετάκου εκινήθη προς την Βασιλική, αλλά κατέληξε στην Παλαιοχώραν μόνον με ένα μικρόν μέρος δυνάμεως 60 ανδρών και τριών αξιωματικών, με σκοπόν να διαφύγει εις Μέσην Ανατολήν με υποβρύχιον.

Στην Παλαιοχώραν εκυκλώθη από δύναμιν 700 Ελασιτών και έπειτα από σκληρήν μάχην εφονεύθησαν όλοι, μεταξύ δε αυτών και ο Ίλαρχος Βρεττάκος.

Αυτό ήτο το τέλος των Αντάρτικών Ομάδων του Ε.Σ. Ταυγέτου και του Ιλαρχου Βρεττάκου.