Εν τω μεταξύ η Στρατιά παρακολουθεί άγρυπνα την εξέλιξη των επιχειρήσεων, φάση με φάση, ώρα με ώρα, λεπτό προς λεπτό. Από την πρώτη στιγμή που εκδηλώθηκε η επίθεση κατά της Κόνιτσας, η Στρατιά, ο Διοικητής της τελευταίας μόλις την προηγούμενη είχε γυρίσει βιαστικά από τα Γιάννενα στο Βόλο, αφού διανυκτέρευσε σε ένα προκεχωρημένο φυλάκιο της Θεσπρωτίας με το Τάγμα Τζινιέρη και εισέπραξε καμμιά διακοσαριά βλήματα συμμορίτικων όλμων, παίρνει στα χέρια του την κατάσταση, εμψυχώνει τον αγώνα, και δίνει απεριόριστο επιθετικό πνεύμα για την αντιμετώπιση της κρίσεως.

Όλες οι διαταγές τονίζουν εμφατικά ότι επάνω από όλα προέχει η τύχη της ηρωϊκής Ταξιαρχίας και του πληθυσμού της Κόνιτσας. Ούτε στιγμή δεν επιτρέπεται να χαθή. Καμμία ταλάντευση, κανένας χρονισμός, καμμιά καθυστέρηση. Εμπρός, όλοι Εμπρός. Αυτός είναι από της πρώτης στιγμής ο άνωθεν τόνος. Ο παλμός αυτός πραγματοποιείται από όλα τα παραπέρα κλιμάκια της Διοικήσεως και τα εκτελούντα στρατιωτικά τμήματα με κίνηση θυελλώδη και με έφοδο ακράτητο.

Κάτι όμως συμβαίνει με τους απαράμιλλους ΛΟΚ, τους επίλεκτους Έλληνες κομάντος, από τους οποίους έχει σταλλεί στην Ήπειρο μία πρότυπος Μοίρα υπό τον ηρωϊκό Ζαχαράκη. Κάποια στιγμιαία σύγχυση φαίνεται να επικράτησε επί τόπου ως προς τον καλύτερο τρόπο τακτικής ενεργείας των ειδικών αυτών σχηματισμών.

Διατίθενται σε αποστολές στατικής άμυνας, ενώ προορισμός τους είναι ο ελιγμός και η διείσδυση στα νώτα του εχθρού. Η Στρατιά επεμβαίνει.
– Γιατί ακινητούν οι ΛΟΚ;
– Αδύνατον να μην υπάρχη για τους ΛΟΚ ένα κενό για να περάσουν.
Οι Λόχοι Ορεινών Καταδρομών πρέπει να εξαπολυθούν προς τα πρόσω. Να βρουν κενό και να περάσουν. Να φθάσουν οπωσδήποτε βορείως της Βίγλας. Να δράσουν ως λαβίδες και ως βρόχοι για τον εχθρό. Τη νύχτα πρέπει απαραιτήτως να συντελεσθή ο δύσκολος αλλά αποφασιστικός ελιγμός.

Έτσι κι έγινε. Μέσα στο χιονισμένο χάος των βουνών, που οι απάτητες πλαγιές τους είναι και την ημέρα για ασκημένους χιονοδρόμους ορειβατικό κατόρθωμα να τις δαμάσουν, οι δαίμονες του Ζαχαράκη βρίσκουν πατήματα, εκβιάζουν περάσματα, μέσα στο πυκνό σκοτάδι, καβαλάνε το ύψωμα 935, πηδούν στην Κεφαλοβουλγάρα, προχωρούν προς τη Βίγλα. Κρατούν με τον ασύρματο ενήμερη των κινήσεών τους την Κόνιτασα που παρακολουθεί με χτυποκάρδι, με περηφάνεια και χαρά.

Η Κόνιτσα με τον ασύρματο στέλνει το ακόλουθο σήμα:

– Με χαρά παρατηρούμε τις κινήσεις σας. Σας περιμένουμε να΄ρθήτε γρήγορα.

Με τα χαράματα οι ΛΟΚ έχουνε φτάσει βορείως του καίριου υψώματος. Η τύχη του εχθρού στη Βίγλα που είναι το κλειδί για το Μπουραζάνι έχει κριθεί. Η εχθρική αντίσταση που αναμένετω σκληρή και ίσως παρατεταμένη ενώπιον μετωπικής επιθέσεως καταρρέει ως πύργος από τραπουλόχαρτα. Και οι ΛΟΚ πραφθάνουν να χτυπήσουν στο ψαχνό. Ο εχθρός δέχεται σληρά πλήγματα από τους κομάντος, που τους απειλούν την υποχώρηση. Αφήνουν πλατιές λίμνες αίματος επί τόπου, νεκρούς, τραυματίες, εγκαταλείπουν υλικά, αιχμαλώτους…

Εν τω μεταξύ στα Γιάννενα καταφθάνει το κλιμάκιο της Επιτροπής Ερεύνης. Στο ξενοδοχείο ΑΚΡΟΠΟΛ, που κατέλυσαν, ανοίγουν μπροστά τους χάρτες επιτελικούς και παρακολουθούν με μεγάλο ενδιαφέρον την εξέλιξη της καταστάσεως.

Η τοποθεσία της πολιορκημένης Κόνιτσας, τους πείθει πως η Αλβανία -με την προστασία που παρέχει στα συμμοριακά συγκροτήματα- παίζει τον πρωτεύοντα ρόλο σε αυτή την σκληρή μάχη. Από όλη την ατμόσφαιρα των Ιωαννίνων καταλαβαίνουν πολύ καλά πως η Ελλάδα έχει αποδυθεί σε μία περιπέτεια, ώστε να συνεχίζεται ουσιαστικά ο πόλεμος που έχει γαι όλη την Ευρώπη λήξει.

Η Επιτροπή κινείται προς το Καλπάκι και τα Άνω Ραβένια. Εκεί συναντούν αγρυπνισμένους αξύριστους, κουρασμένους φαντάρους, κι ακόμα τραυματίες με ματωμένους επιδέσμους που χαμογελούν, όμως και χαιρετούν πρόσχαρα σαν να μην τους συνέβη τίποτα.

Η διείσδυδη των ΛΟΚ στα νώτα των συμμοριτών συντόμεψε κατά πολύ την επαφή του στρατού με την πολιορκημένη Κόνιτσα. Ήταν κάτι που ο »Δημοκρατικός Στρατός» δεν το περίμενε. Γι΄αυτό από την Κόνιτσα την ίδια ημέρα βλέπουν νέα φάλαγγα των συμμοριτών να εγκαταλείπει την περιοχή Βίγλας – Κεφαλοβουλγάρας και από τον πεδινό διάδρομο και προχωρεί βορειοδυτικά προς το Μάζι.

Μα τη νύχτα της 31ης Δεκεμβρίου, η πολιορκημένη Κόνιτσα δοκιμάζεται πάλι από σκληρή επίθεση. Οι συμμορίτες φθάνουν κοντά στους στρατιώτες και αρχίζουν αγώνες σώμα προς σώμα με λόγχες και χειροβομβίδες. Παρά το πείσμα τους και τις μεγάλες τους δυνάμεις δεν καταφέρνουν να προχωρήσουν ούτε μέτρο.

Γεική επίθεση εξαπολύουν τώρα τα στρατιωτικά τμήματα, στη γραμμή Πελεκάνια – Βίγλα – Κεφαλοβουλγάρα – Μεσοβούνι. Ο Γυγεράκης μαζί με το βουλευτή Αλέκο Παπαδόπουλο βρίσκονται στο δεξιό της παρατάξεως στην περιοχή Αρίστης. Αυτά τα δύο παλληκάρια θα έχουν την τιμή να μπουν την επομένη πρώτοι στην Κόνιτσα.

Ο Στρατός ανοίγει το δρόμο.

Η γενική επίθεση που εξαπέλυσαν τα τμήματά μας στις 30 Δεκεμβρίου στη γραμμή Πελεκάνια – Κεφαλοβουλγάρα – Μεσοβούνι για να σπάσουν την αντίσταση των συμμοριτών στη χιονισμένη Βίγλα ήταν πράγματι θυελλώδης.

Έπρεπε οπωσδήποτε να ανοιχθεί να ανοιχτεί ο δρόμος προς Μπουραζάνι και να ανακουφιστή η πολιορκημένη Κόνιτσα.

Οι φαντάροι δεν περίμεναν να τους εξηγήσουν οι Αξιωματικοί τους τι σημασία είχε η ανατροπή των συμμοριτών από τα υψώματα που δεσπόζουν της κοιλάδας του Βοϊδομάτη και του Αώου.

Όταν για μια στιγμή ξεκαθάρισε για λίγο ο ορίζοντας, αντίκρυζαν την Κόνιτσα, και στην καρδιά τους φούντωνε ο πόθος να φτάσουν μία ώρα γρηγορότερα εκεί για να βοηθήσουν τ΄αδέλφια τους που πολεμούσαν σκληρά, παλληκαρίσια.

Πολλά τμήματα που έφτασαν για ενίσχυση της VIIIης Μεραρχίας ήταν κατάκοπα, χωρίς όμως αυτό να επηρεάσει καθόλου τον ακράτητο ενθουσιασμό τους. Όλα αυτά τα τμήματα που τρέξανε να βοηθήσουν πήραν τη διαταγή μετακινήσεως ανήμερα τα Χριστούγεννα.

Το 523 Τάγμα Πεζικού της 41ης Ταξιαρχίας βρισκόταν κάπου στην περιοχή Καλαμπάκας και γιόρταζε τα Χριστούγεννα όταν έφτασε η είδηση για την Κόνιτσα και ταυτοχρόνως η διαταγή να φύγει αμέσως για τα Γιάννενα. Το γλέντι κόπηκε στη μέση. Με προσωπική επίβλεψη του Αντισυνταγματάρχη Καμάρα που εκτελούσε χρέη Διοικητού της 41ης Ταξιαρχίας το 523 Τάγμα Πεζικού ετοιμάζεται και ξεκινά.

Στην Κατάρα το χιόνι έχει ξεπεράσει το μέτρο. Με ενθουσιασμό στρατιώτες και χωρικοί ρίχνονται με φτυάρια και σκαπάνες στη δουλειά. Όλη την επομένη ημέρα, δηλαδή στις 26 Δεκεμβρίου, εργάζονται με κέφι. Το πρωί της 27ης ο δρόμος ανοίγεται επι τέλους και το Τάγμα φτάνει στο Μέτσοβο και διανυκτερεύει.

Τα χαράματα της επομένης φτάνει στα Γιάννενα. Δεν σταματά καθόλου. Προχωρά στην περιοχή Καλπακίου και εντάσσεται στην 76η Ταξιαρχία.

Από το Καλπάκι προχωρεί προς τα Άνω Ραβένια. Μεταγωγικά δεν υπάρχουν πολλά. Το κρύο είναι τσουχτερό. Μαζί με τον οπλισμό τους οι φαντάροι μεταφέρουν και κάσες πυρομαχικών. Όταν το μεσημέρι της 29ης φτάνουν κατάκοποι στα Άνω Ραβένια την ίδια ώρα ρίχνονται στη μάχη.

Καταλαμβάνουν τα υψώματα του Μαυροβουνίου – Δολιανών τραγουδώντας με πείσμα, με ενθουσιασμό, όπως άλλως τε και όλα ανεξαιρέτως τα στρατιωτικά τμήματα στην ίδια περιοχή. Όταν ξημέρωσε η 30η Δεκεμβρίου αρχίζει η γενική επίθεση στη γραμμή Πελεκάνια – Κεφαλοβουλγάρα – Μεσοβούνι.

Το 523 Τάγμα Πεζικού, μπροστά ο Διοικητής του Ταγματάρχης Μιχ. Λαγαδάκος, πλησιάζει τον εχθρό στα 100 μέτρα. Με εφ΄όπλου λόγχη γίνεται μία ηρωϊκή εξόρμηση, ενώ ο σαλπιγκτής παίζει σε χαρούμενο τόνο το »Προχωρείτε».

Απ΄άκρη σε ακρη της γραμμής όλα τα Τάγματα, όλων των Ταξιαρχιών έχουν μεθύσει από ενθουσιασμό. Ξαναζή το πνεύμα του Ελληνοϊταλικού πολέμου και ακούγεται πάλι το αξέχαστο εκείνο Αέρα-Αέρα.

Οι συμμορίτες εγκαταλείπουν τη Βίγλα και παίρνουν το κατήφορο για Μπουραζάνι. Άλλο Τάγμα Πεζικού, το 528 (Σπηλιόπουλος) που κινούνταν βορειοδυτικώς της Βίγλας κατεβαίνει κι αυτό εμπρός στο Μπουραζάνη.

Τη νύχτα φτάνει στ΄αυτιά τους ένας δυνατός βαρύς κρότος. Είναι η γέφυρα που ανατίναξαν οι συμμορίτες. Οι στρατιώτες αυτού του Τάγματος έχουν τρεις ημέρες να κλείσουν μάτι. Μέρα – νύχτα στη βροχή και στο χιόνι. Στο δρόμο τους ανακαλύπτουν παντού πτώματα συμμοριτών ξυλιασμένα, πυρομαχικά, μουλάρια των χωρικών σκοτωμένα για να μην τα πάρει ο στρατός, λαβωμένους που ουρλιάζουν από τους πόνους.

Στα χωριά που απελυθερωθήκανε ο κόσμος πανηγυρίζει. Κορίτσια που είχαν κρυφτεί σε σπηλιές για να μην τα αρπάξουν οι συμμορίτες, γυρίζουν τώρα στα σπίτια τους. Βλέπουν τον ελευθερωτή στρατό και κλαίνε από συγκίνηση.

Εν τω μεταξύ η Διλοχία Λυγεράκη και το 24ο Τάγμα Χωροφυλακής του βουλευτού Αλέκου Παπαδόπουλου, είναι έτοιμα να τραβήξουν για την Κόνιτσα. Το γρηγορώτερα μάλιστα.

Η Στρατιά που μετέδωσε με εμπνευσμένες διαταγές όλον αυτό τον ηλεκτρισμό για γρήγορη δράση επιμένει:
– Γρήγορα στην Κόνιτσα.
Ο Λυγεράκης και ο Παπαδόπουλος ξεκινούν.

Οι Λυγεράκης και Παπαδόπουλος φτάνουν στην Κόνιτσα

Έφτασε επι τέλους η πολυπόθητη ημέρα για την πολιορκημένη Κόνιτσα. Στην Αρίστη που βρίσκεται βορείως του Καλπακίου από το βράδυ της 30ης προς 31η Δεκεμβρίου συγκεντρώνεται η Διλοχία του ηρωϊκού Λυγεράκη, και το τμήμα Χωροφυλακής με το βουλευτή Αλέκο Παπαδόπουλο. Αυτά τα δύο σώματα αρχίζουν να κατεβαίνουν προς την κοιλάδα του Βοϊδομάτη.

Η αποστολή είναι αφάνταστα δύσκολη και επικίνδυνη. Η απότομη διαμόρφωση του εδάφους προσφέρεται για αντίσταση των συμμοριτών.

Ο καιρός δεν τους βοηθεί καθόλου. Ρίχνει ψιλό χιόνι και τα σύννεφα έχουν κατέβη χαμηλά κλείνοντας τελείως τη θέα. Τα μονοπάτια είναι απότομα, δασωμένα, και οι στρατιώτες προχωρούν με το όπλο στο χέρι γιατί από στιγμή σε στιγμή ενδέχεται να δεχτούν επίθεση. Κανείς τους δεν γνωρίζει τι κρύβουν τα δέντρα και οι βράχοι που κρέμονται απειλητικά απάνω στα κεφάλια τους.

Μα όλοι τους, από τους Διοκητές μέχρι τον τελευταίο φαντάρο δε ζουν παρά με την αγωνία πως θα φτάσουν μία ώρα γρηγορότερα στην πολιορκημένη πόλη.

Εν τω μεταξύ η Μεραρχία ειδοποιεί τον Παλλαντά για την προσπάθεια του Παπαδόπουλου και του Λυγεράκη, και του ανθέτει πλέον να ρυθμίσει αυτός τις κινήσεις τους. Ο Παλλαντάς με τον ασύρματο μιλάει στον Λυγεράκη. Τηρείται διαρκής επαφή.

Τα δύο τμήματα είχαν φτάσει στην όχθη του Βοϊδομάτη κι αλλάζουν κατεύθυνση. Προχωρούν βορειοανατολικά προς τη γέφυρα. Κανείς τους δεν αμφιβάλει πως θα βρουν τη γέφυρα χαλασμένη κι ακόμα αντίσταση από τον εχθρό, που θα θελήσει να εμποδίσει το πέρασμα ενισχύσεων.

Περιέργως η γέφυρα είναι ανέπαφη. Την περνούν αλλά ένα τέταρτο αργότερα τη στιγμή που βρισκόντουσαν κάτω από το χωριό Καλύβια της Λιτονιαβίτσας δέχονται πυκνά πυρά. Πάνω από το χωριό αυτό υψώνονται άγριοι χιονισμένοι βράχοι, φρούρια απόρθητα. Προς στιγμήν οι ενισχύσεις βρέθηκαν σε δύσκολη θέση. Τι θα΄πρεπε να κάνουν; Να σταθούν όσοι ώρα χρειάζονταν για να εξουδετερώσουν τη δύναμη των συμμοριτών, ή να σπάσουν την κατά μέτωπο αντίσταση και να φτάσουν μία ώρα γρηγορώτερα στην Κόνιτσα;

Φυσικά προτίμησαν το δεύτερο. Ο ηρωϊσμός Αξιωματικών και ανδρών σε αυτήν ειδικώς την επιχείρησηση μπορούμε να πούμε πως ξεπέρασε κάθε προηγούμενο. Τίποτα δεν μπορούσε να τους σταματήσει. Ήταν αποφασισμένοι όλοι τους ν΄ανοίξουν το δρόμο έστω και με τα δόντια. Το κατάφεραν ύστερα από σκληρή μάχη.

Είχε πλέον σουρουπώσει. Στην Κόνιτσα από στόμα σε στόμα είχε διαδοθεί παντού η χαρμόσυνη είδηση. Φτάνει στρατός. Έρχονται ενισχύσεις.

Όλοι τους ηλεκτρισμένοι από ενθουσιασμό είχανε στηλώσει τα μάτια τους προς τον πεδινό διάδρομο, προς το μονοπάτο Κόιτσας – Γκορίτσας και περίμεναν. Οι ώρες περνούσαν με χτυποκάρδι. Το πυροβολικό των συμμοριτών (όπως και κάθε βράδυ) εξακολουθούσε να ρίχνει μέσα στην πόλη.

Ο Λυγεράκης με τον Παπαδόπουλο προχωρούν. Δεξιά τους υψώνονται πάντα άγριοι οι βράχοι της Γκαμήλας, κοφτοί σαν με μαχαίρι. Αριστερά τους μουγκρίζει ο Αώος μέσα στον πεδινό διάδρομο. Το σκοτάδι είναι πηχτό. Τμήματα προστασίας της κυρίας δυνάμεως έχουν απλώσει εμπρός, πίσω δεξιά, αριστερά, γιατί κι εδώ περιμένουν αιφνιδιασμό από λεπτό σε λεπτό. Τίποτα όμως. Έξω από το χωριουδάκι Γκορίτσα στέκονται για μία στιγμή.

Τα σκυλιά γαβγίζουν άγρια. Οι φτωχοί κάτοικοι τρομάζουν. Τι να συμβαίνει; Στρατό δεν φαντάζονται από εκείνη την μεριά, Ασφαλώς έρχονται συμμορίτες. Ο βραχνάς της σφαγής απλώνεται παντού. Περιμένουν να ακούσουν μία κουβέντα να καταλάβουν ποιος πλησιάζει στο χωριό.

Ο Λυγεράκης τινάζει ψηλά στον ουρανό μία φωτιστική φωτοβολίδα. Κι οι χωρικοί στο χρυσό φως από τις χαραμάδες των παραθυριών τους αντικρύζουν χακί. Χακί Ελληνικό.

Βλέπουνε και από την Κόνιτσα την φωτοβολίδα. Τα πολυβόλα στον Προφήτη Ηλία, στον Άγιο Αθανάσιο, παντού, πάνε να καούν από τις χαρμόσυνες ριπές.

Έρ-χε-ται! Έρ-χε-ται!

Οι κάτοικοι ανοίγουν τέντα τα παράθυρα και κοιτάζουν κατά το μονοπάτι. Αγκαλιάζονται και φιλιούνται.

Από την Γκορίτσα και πέρα ο Λυγεράκης κι ο Παπαδόπουλος δεν υπολογίζουν πλέον τίποτα. Για να φτάσουν στην Κόνιτσα κυριολεκτικώς τρέχουν. Οι στρατιώτες για να βλέπουν καλύτερα ανάβουν τα ηλεκτρικά τους φανάρια.

Στην Κόνιτσα στρατιώτες και κάτοικοι τρελαίνονται από ενθουσιασμό. Διακρίνουν καθαρά πλέον από το φως, τη φάλαγγα που πλησιάζει. Στις 10 ακριβώς οι πρώτοι στρατιώτες φτάνουν στη γέφυρα του Αώου.

Τους σταματά το ξερό »Άλτ» του σκοπού επάνω από τα βράχια. Απαντούν στο παρασύνθημα και ο στρατός στις 10 και 10′ μπάινει στη Κάτω Κόνιτσα. Ο Παπαδόπουλος μαζί με τον Λυγεράκη λίγα λεπτά αργότερα φτάνουν στο γραφείο του Παλλαντά.

Η Κόνιτσα πανηγυρίζει. Η επταήμερη μάχη έληξε πλέον.