Το Αββαείο του Μπέλλα-πάις στο κατεχόμενο χωριό Μπέλλα-πάις στην επαρχία Κυρηνείας. Είναι κτίσμα του 13ου αιώνα μετά Χριστόν από τους Φράγκους (Γάλλους) μοναχούς του τάγματος των Ιπποτών του Αγίου Αυγουστίνου και συγκεκριμένα επί βασιλείας του Χιούη του Τρίτου 1267-1284. Οι εξώστες γύρω από την εσσωτερική αυλή, και η τραπεζαρία κτίστηκαν κατά την βασιλεία του Βασιλέα Χιού του τέταρτου (IV) από το 1324 με 1359. Το Αββαείο του Μπέλλα-πάις χρησιμοποιήθηκε προσωρινά σαν νοσοκομείο για τους τραυματίες της βάρβαρης Τουρκικής επίθεσης εναντίον της Κύπρου στις 20 Ιουλίου 1974. Σύντομα όμως εκκενώθηκε και βρίσκεται σήμερα υπό Τουρκική κατοχή.
Το Κάστρο της Καντάρας είναι το ανατολικότερο από τα τρία κάστρα που κτίστηκαν στην οροσειρά του Πενταδακτύλου. Κτισμένο σε ύψος 2068 ποδιών δεσπόζει της Βόρειας Παραλίας της Κύπρου, της πεδιάδας της Μεσαριάς και ελέγχει την είσοδο στην χερσόνησο της Καρπασίας. Το Κάστρο της Καντάρας όπως και τα Κάστρα του Αγίου Ιλαρίωνα και του Βουφαβέντου πρωτοκτίστηκε από τους Βυζαντινούς, πιθανό μετά την πλήρη απαλλαγή της Κύπρου το 965 Μ.Χ. από τον Αραβικό κίνδυνο. Τίποτε όμως δεν είναι γνωστό για το Κάστρο πριν την κατάκτηση της Κύπρου από τον βασιλέα Ριχάρδο τον Λεοντόκαρδο το 1191 οπόταν έγινε η πρώτη αναφορά σ’ αυτό όταν ο Ισαάκ Κομνηνός κατέφυγε σε αυτό μετά την ήττα του από τον Ριχάρδο τον Λεοντόκαρδο στην Τρεμετουσιά.
Ο Θρυλικός Πύργος του Οθέλλου πάνω στα τείχη της Αμμοχώστου όπου κατά τον Σαίξπηρ διαδραματίστηκαν τα γεγονότα του ομώνυμου έργου του Σαίξπηρ «Οθέλλος» μεταξύ του Οθέλλου, στρατηγού του στρατού της Βενετίας, και της αγαπημένης του. Τα τείχη της Αμμοχώστου κτίστηκαν από τους Βενετούς και Γενουάτες και κατά την επίθεση των Τούρκων στην Κύπρο το 1570-1571 αποδείχθηκαν πολύ αποτελεσματικά στην απόκρουση των Τουρκικών επιθέσεων υπό την διοίκηση του Μάρκου Αντώνιου Βραγαδίνου. Τελικά όμως, και μετά από ένα χρόνο πολιορκία η πόλη έμεινε χωρίς νερό και τρόφιμα και έπεσε στα χέρια των Τούρκων. Η πτώση της πόλης της Αμμοχώστου το 1571 σηματοδοτεί την έναρξη της Τουρκικής παρουσίας στο νησί.
Η Αρχαία Πόλη της Σαλαμίνας 12-11 προ Χριστού αιώνας. Η Σαλαμίνα κτίστηκε από τον Τεύκρο. Ο Τεύκρος ήταν αδελφός του Αίαντα και πολέμησαν μαζί στην Τροία έχοντας υπό την διοίκησή τους 12 πλοία. Ο Αίαντας είχε αυτοκτονήσει επειδή δεν του έδωσαν τα όπλα του νεκρού Αχιλλέα, αλλά τα πήρε ο Οδυσσέας. Όταν επέστρεψε ο Τεύκρος πίσω στην Σαλαμίνα ο πατέρας του Τελαμώνας, τον θεώρησε σαν υπεύθυνο του θανάτου του Αίαντα και για το ότι δεν εκδικήθηκε τον θάνατο του αδερφού του, και τον εξόρισε στην Κύπρο. Ο Τεύκρος σε ανάμνηση της Σαλαμίνας, έκτισε μια πανέμορφη πόλη εις ανάμνηση της γενέτειράς του, με θέατρα, γυμνάσια, αγορές, και ναούς. Σήμερα βρίσκεται υπό τουρκική κατοχή.
Το κάστρο του Αγίου Ηλαρίωνα στο Βουνό Πενταδάκτυλος στην Επαρχία Κυρηνείας. Το Κάστρο του Αγίου Ηλαρίωνα είναι Βυζαντινό του 11ου αιώνα ενώ μέσα βρίσκεται και εκκλησία, δεξαμενές νερού, παρατηρητήρια, αποθήκες τροφίμων και χώροι ανάπαυσης. Κατά την περίοδο των Λουζινιανών το κάστρο του Αγίου Ηλαρίωνα μετατράπηκε σε θερινά ανάκτορα των βασιλιάδων. Κατά την Τουρκική ανταρσία του 1964 είχε καταληφθεί από τους Τούρκους. Σήμερα βρίσκεται υπό Τουρκική κατοχή και στην είσοδό του έχει τοποθετηθεί ένα τεράστιο άγαλμα του Κεμάλ Ατατούρκ.
ΑΦΙΕΡΩΜΑ -6- ΚΑΤΕΧΟΜΕΝΕΣ ΠΟΛΕΙΣ ΚΑΙ ΧΩΡΙΑ
Το φωτογραφικό αρχείο που ακολουθεί αποτελεί μια μικρή λίστα πόλεων και χωριών της Κύπρου που σήμερα βρίσκονται υπό Τουρκική κατοχή. Οι Τούρκοι κατακτητές στην μεθοδική και οργανωμένη προσπάθειά τους να αλλάξουν την δημογραφική δομή των κατεχομένων περιοχών της Κύπρου, έχουν αλλάξει τις ονομασίες πολλών χωριών και πόλεων, έχουν μεταφέρει εποίκους από την Τουρκία και εκδιώξει τους Τουρκοκυπρίους που αποτελούσαν και αποτελούν το σύνοικο στοιχείο μαζί με τους Ελληνοκύπριους, και έχουν καταστρέψει την Ελληνική Πολιτιστική κληρονομιά των κατεχόμενων περιοχών της Κύπρου συμπεριλαμβανομένων εκκλησιών, μοναστηριών, κάστρων, αρχαίων μνημείων, και νεκροταφείων.
Το χωριό Μπογάζι στην Επαρχία Αμμοχώστου. Το χωριό Μπογάζι αποτελούσε μια από τις Ναυτικές βάσεις του Ναυτικού της Εθνικής Φρουράς, κυρίως για την επιδιόρθωση και συντήρηση των ακταιωρών και Πυραυλακάτων που διέθετε η Εθνική Φρουρά. Μετά την εκδήλωση της εισβολής και την βύθιση όλων των πυραυλακάτων που εξόρμησαν εναντίων του Τουρκικού στόλου από την βάση του λιμανιού της Κυρήνειας, οι 2 πυραυλακάτοι που μεταστάθμευαν στο Μπογάζι διατάχθηκαν να αποπλεύσουν στους χώρους απόκρυψης στον ποταμό του Λιοπετριού για προστασία
Η παραλία της Αμμοχώστου. Η Αμμόχωστος αποτελούσε τον τουριστικό, βιομηχανικό, οικονομικό, και πολιτιστικό πνεύμονα της Κύπρου αφού ήταν η πιο ανεπτυγμένη πόλη της Κύπρου μέχρι το 1974. Αποτελούσε δε, εξαιρετικό τουριστικό προορισμό με κατακάθαρες παραλίες και ανεπτυγμένες τουριστικές μονάδες. Η πόλη της Αμμοχώστου εκκενώθηκε από τους κατοίκους της λόγω του ότι τα τάγματα που την προστάτευαν διατάχθηκαν να μεταβούν στην Λευκωσία για να βοηθήσουν τις εκεί δυνάμεις που μάχονταν για να κρατήσουν το αεροδρόμιο Λευκωσίας. Η πόλη έμεινε εντελώς απροστάτευτη και έτσι εκκενώθηκε από τους πολίτες. Σήμερα είναι ακατοίκητη και πόλη φάντασμα αφού οι Τούρκοι δεν εισήλθαν σ’ αυτή. Βρίσκεται υπό τον έλεγχο των Ηνωμένων Εθνών.
Το Κατεχόμενο χωριό Καλογραία βρίσκεται στην επαρχία Κυρηνείας. Το χωριό κτίστηκε μετά που μια κατατρεγμένη από τους Τούρκους καλόγραια βρήκε καταφύγιο εκεί. Κοντά στην Καλογραία βρίσκεται και το περίφημο μοναστήρι του Αντιφωνητή.
Το χωριό Κάρμι βρίσκεται στην επαρχία Κυρηνείας πάνω στο βουνό Πενταδάκτυλος. Το Κάρμι έχει πουληθεί ΠΑΡΑΝΟΜΑ σπίτι προς σπίτι κυρίως σε Άγγλους και Γερμανούς Υπηκόους λίγο μετά την εισβολή. Στο Κάρμι έχει επίσης ιδρυθεί παράνομα ένα Αμερικανικό Πανεπιστήμιο και ερευνητικό κέντρο σε μια προσπάθεια των Τούρκων να νομιμοποιήσουν τα τετελεσμένα της εισβολής και κατοχής.
Το λιμανάκι της Κερύνειας. Το λιμανάκι της Κερύνειας αποτελεί ίσως το πιο γραφικό τοπίο σε ολόκληρο τον Ελληνικό χώρο με ένα μοναδικό συνδυασμό μεταξύ του βουνού Πενταδάκτυλος και της ολογάλανης Κυρηνειώτικης θάλασσας. Η Κερύνεια είναι Ελληνικότατη πόλη κτίσμα των Λακώνων και συγκεκριμένα του Πράξανδρου. Βρίσκεται υπό συνεχή Τουρκική στρατιωτική κατοχή από τον Ιούλη του 1974
Το κεφαλόβρυσο της Κυθρέας στην κατεχόμενη πόλη. Το κεφαλόβρυσο πήγαζε από τα αργιλλώδη πετρώματα του βουνού Πενταδάκτυλος και ξεδιψούσε τους κατοίκους πολλών περιοχών. Χρησιμοποιόταν επίσης στην γεωργία καθώς επίσης και στην λειτουργία πολλών νερόμυλων.
Το χωριό Λύση στη Μεσαορία, γεννέτειρα του θρυλικού Σταυραετού του Πενταδακτύλου και του Μαχαιρά Γρηγόρη Πιερή Αυξεντίου, άλλως Μάστρου, ή Ζήδρου, υπαρχηγού της θρυλικής ΕΟΚΑ (Εθνική Οργάνωσις Κυπριακού Αγώνος) που έπεσε μαχόμενος εναντίων του Αγγλικού ζυγού στο κρησφύγετό του στον Μαχαιρά στις 3 του Μάρτη του 1957 και αφού πολέμησε γενναία εναντίων ενός τάγματος Βρεττανών αλεξιπτωτιστών επί 8 ώρες. Οι Άγγλοι αφού είδαν και απόειδαν και κατάλαβαν πως δεν μπορούσαν να τον συλλάβουν, ή να τον εξουδετερώσουν, του έριξαν βενζίνα μέσα στην σπηλιά που κρυβόταν και τον έκαψαν ζωντανό, γράφοντας όμως το όνομά του με Χρυσά γράμματα σε μια νέα ηρωική σελίδα στην ιστορία του γένους μας
Το χωριό Όρκα της επαρχίας Κυρηνείας βρίσκεται στους πρόποδες του βουνού Πενταδάκτυλος κοντά στα χωριά Βασίλεια, και Λιβερά. Χωριό γραφικό και φιλήσυχο, με τοίχους ασπρισμένους και Ελληνική ψυχή.
Αππελαίος 
